Nazım Hikmet'in bir 'kitap tanıtımı' yazısı
Edebiyatımızda takma (müstear) isim kullanan yazarlardan biri de Nâzım Hikmet’tir. Nazım Hikmet'in 'yazar' yerine bugün Azerbaycan'da konuşulan 'Yazıcı' adını kullanması ise ilginç.
Ahmet Oğuz Saruhan, Ercüment Er, Mümtaz Osman, İhsan Koza, Mazhar Lütfi, İbrahim Sabri, Osman Cemal, Sarı Murat, Ben, Bendeniz, Fıkracı, Adsız Yazıcı… gibi isimlerle yazı ve şiirleri yayınlanan Nâzım Hikmet’in Orhan Selim ismi ile yazdığı yazı, Hüseyin Avni Şanda’nın yine o yıl yayımlanan 1908’de Ecnebî Sermayedarlığına Karşı Kalkınmalar kitabı üzerinedir. 15 Haziran 1935’te Yarım Ay dergisinin 9. sayısında “Bir Kitap ve Bir Yazıcı” başlıklı yazı bugün ki "kitap tanıtıcıları"na da ders niteliğinde. İşte, Nâzım Hikmet’in kaleminden bir kitap tanıtımı: “Bir Yarım Müstemlike Oluş Tarihi’nin yazıcısı yeni bir kitap çıkardı. Bu kitabın adı: 1908’de Ecnebî Sermayedarlığına Karşı Kalkınmalar. Bu bir dokümanlar, bir sosyal tarih kitabıdır. Kitap derince akla her şeyden önce bir hacim gelir. Bir üst üste dikilmiş kâatlar yığını. Hele sosyal tarih deyince, bu kitabın sayfa sayısı en aşağı 200 olmak gerektir sanırız. Oysaki Hüseyin Avni’nin kitabı küçücük. Buna bilgin baylar broşür derler belki. Eğer bir broşürle, bir ilim eserinin arasındaki ayrılık, sayfa sayısından geliyorsa, siz de broşür deyin; fakat bence bu olgun eser, bir mükemmel verim, biz de eşi olmıyan kocaman bir kitaptır. Hüseyin Avni o genç bilginlerdendir ki, iki sayfa yazmak için iki sene çalışır; ve iki bin kitap gazete, vesika okur. İşte bunun için, onun iki sayfasında bütün fazlalıklarından temizlenmiş, dört yanı en usta bir kalemtraşla büyük emekler verilerek yontulmuş bir elmas ışıltısı vardır. Yalnız şunu da söylemek lâzım ki Hüseyin Avni sadece bir elmas yontucusu değildir. O elması ham halinde arıyan, bunun için bütün güçlüklere büyük bir sabırla katlanan bir işçidir. Avni, yontulmamış, işlenmemiş paslı elması; kömür yığınları, derelerin kumları ve çakılları, toprağın derinliği içinden bulur, çıkarır ve işler. Ve bu kocaman çalışma, bu çalışmadaki metod ve ustalıktır ki, Avni’nin iki sayfası içine iki bir sayfalık değer kor. Avni ‘mürekkep işle’ çalışan yazıcılarımızın, bilginlerimizin başında gelir. İşte bunun için: 1908’de Ecnebî Sermayedarlığına Karşı Kalkınmalar bütün bu şartlar içinde kusursuz bir eser, eşi bizde bulunmıyan bir araştırma olmuştur. Ben kendi payıma Avni’nin kitabını üç kere okudum. Daha da okuyacağım. Hayatla bilginin, metodla realitenin Avni’deki kaynaşması, birliği; onun bu ikinci kitabında bir kerre daha ortaya çıktı. Ve bu birliktir ki, gazeteci Avni’yi iki sıçrayışta büyük bilgi adamı Hüseyin Avni yaptı. Ve yine bunun içindir ki, onun küçücük büyük eserleri, bir kerre okunmakla doyulamıyan verimler oldu.” Gerçekedebiyat.com
YORUMLAR