Gerçek Edebiyat

Aydınının en büyük özelliğidir ülkesini, halkını karşılıksız sevmek…

Halkı ise onu anlamayarak, aşağılayarak, sahip çıkmayarak vermiştir yanıtını çoğu kez!

Biraz da bu yüzden  yalnızdır aydın hep. Halkına ve ülkesine karşı beslediği sevginin karşılığını zindanlarda çürüyerek, işkencelerde, darağaçlarında, sürgünlerde ödemiştir.  

Bizim gibi ülkeler için yaptığım saptama bu; "Az gelişmiş ülkeler kendi evlatlarını yer!" diye bir sözünü anımsadım Fransızların.

*

Anadolu için, bu topraklar için tarihsel bir kader bu.

Aydın tekinin tek başına da kalsa bin bir acıyla sürdürdüğü ama bazen de kahrettiği anların duygusunu, Tanzimat Edebiyatımızın üç büyük kurucusundan biri olan Ziya Paşa açık, güzel, samimi biçimde dile getirmiştir. 

Bu yüzdendir ki  kısacık ömrünü (1825-1880) sürgünlerde geçirmiştir. Erzurum kökenli ama İstanbul Kandilli doğumlu bu ilginç şairimiz, Adana’da ölmüştür; mezarı da oradadır.

“Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz;/Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde…”,

“Nush ile yola gelmiyeni etmeli tekdir,/Tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektir.”

“Milyonla çalan mesned-i izzete serefraz,/Birkaç kuruşu mürtekibin cay-ı kürektir.” gibi ölümsüz beyitlerini hepimiz ezbere biliyoruz.

“Terci-i Bent” adlı, Türk halkı üzerine Aziz Nesin’i aratmayacak ilginç gözlemlerini özyaşamöyküsel olarak yazmıştır.

Bugünün Türkiyesinin halkını anlamak için kılavuz olan bu önemli şiir şöyle başlar:

“Bir zamanlar ben dahi düştüm bela-yı gayrete

Doğrulukla uğradım bin türlü derd ü zahmete

Geh vatandan ayrılıp gittim diyar-ı gurbete

Akıbet oldum giriftar işbu mühlik illete

Fikr için görmek beni kafidir ehl-i ibrete

Vah yazık sarfettiğim ömre, zamana, hizmete

Hayli demler bilmedim bais nedir bu halete

Şimdi oldum dostlar vakıf bu sırr u hikmete

Derde uğrar kim sadakat etse elbet Devlete

İstikamet mahz-ı cinnettir bu mülk ü millete.

(…)

*

“Mahz”ın Türkçe karşılığı “kesin”dir.

İtiraf etmek gerekir ki halkın bu vurdumduymazlığı karşısında “kesin cinnet!” geçirme “istikamet”ine her Türk aydını, her Türk devrimcisi çoğu kez girmiştir!

Ahmet Yıldız

Gerçekedebiyat.com