Gerçek Edebiyat

2 Ocak tarihinde Ferdi Tayfur’un vefat etmesi sonrasında, Ferdi Tayfur ve arabesk müzik üzerine yazılanlar ve söylenilenler, Timur Selçuk’u aklıma düşürdü. Cumhuriyet tarihimizin kendine özgü müzik üreten ve toplumsal konularda da düşüncelerini belirtmekten çekinmeyen önemli bir sanatçısıdır Timur Selçuk.

Timur Selçuk müzik sanatçılığının yanı sıra, dünya, ülkemiz ve toplumumuz üzerine de yoğun olarak düşünce üreten, toplumcu bir aydındı. Müzik albümlerinin kapağındaki uzunca yazılarıyla, ayrıca 90’lı yıllarda, o zamanın önemli kültür sanat dergilerinden olan Adam Sanat dergisindeki yazılarıyla ve kendisiyle yapılan söyleşilerle, müzik ve toplumsal konulardaki düşüncelerini topluma aktarmıştır. Üniversite yıllarımda, bazen sırf Timur Selçuk’un yazılarını okumak için dergiyi alırdım. Ne mutlu ki, çok kısa bir süre önce, bu yazıların toplamından oluşan kitap yeniden yayımlandı.

Timur Selçuk’un arabeske karşı eleştirileri sadece müzikal ölçütlerle değil, daha çok toplumsal ölçüt temelindedir. 50’li yıllarda başlayan köyden kente göç, köyden getirilen kültürün büyükşehir yaşam biçimiyle uyum sağlayamaması, bununla birlikte yoksulluk ve çaresizlik, bu insanların arabeske yönelmesinde etkili olmuştur. Daha sonrasında, İstanbul’u bile görmeden, yurtdışına ekmek parası için göç olgusu, buna eklenmiştir. Timur Selçuk arabesk konusuna özet olarak böyle bakıyordu. Arabeske ve arabeskçilere karşıtlıktan ziyade, konunun temelindeki toplumsal sorunlara parmak basmıştır.

40 – 50 yıl öncesindeki arabeske olan ilginin toplumsal nedenleri ile bugünkü ilginin nedenleri arasında farklar olduğunu düşünüyorum. Geçmişte daha çok yoksul kesimlerin dinlediği, kendini bulduğu arabesk müziğin, bugün maddi durumu iyi kesimler tarafından da dinlenildiğini görüyoruz. Bu ayrı bir yazının konusu olabilir.  

Timur Selçuk, cumhuriyetten, Atatürk devriminden yana bir müzik adamıydı. Atatürk devriminden bahsetmediği yazı veya söyleşisi, sanıyorum hemen hemen yoktur. Müziğine de bu bakış açısını yansıttı. Babası Münir Nurettin Selçuk, Osmanlı’nın süzülmüş kültürüyle, Cumhuriyetin devrimci coşkusunu, çağdaş uygarlık penceresinde birleştirmeyi başarırken, Timur Selçuk bu çizgiyi çoksesli müziğe taşıyarak, yaşamı boyunca geliştirmeye çalıştı.

Timur Selçuk denilince, genelde akıllara ünlü ‘İspanyol Meyhanesi’ şarkısı gelir. Ayrılanlar İçin, Sen Neredesin, Bugün Yarın Daima da, akıllarda kalan sevda şarkılarıdır. Sevda, bizim müziğimizin genel olarak ana temalarının başında gelir. Timur Selçuk’un Türk edebiyatının büyük şairlerinin sevda şiirlerini, güzel bestelerle ve her daim coşkulu sesiyle bizlere ulaştırması, bu eserlerin uzun yıllardır kalıcı olmasını ve ölümsüz kılmasını sağlamıştır.

Yukarıda da değindiğimiz gibi, Timur Selçuk salt bir müzik adamı değildi. Ayakları bu topraklara basan ve toplumsal konulara da değinen aydın bir sanatçıydı. Karantinalı Despina, Dönek Türküsü, Pireli Şarkı, Halet Rezaki’nin Şarkısı, Ekonomi Bilmecesi şarkıları, kimilerinin içerisinde toplumsal hiciv ve mizahi bir söyleyiş tarzı da bulunan ölümsüz eserlerdir.

Timur Selçuk emekten yana dünya görüşünü de sanatına yansıtmıştır. 70’li yıllarda, on binlerce kişilik meydanları, bir tek piyanosu ve coşkun sesiyle coşturmayı başarmıştır. 1 Mayıs Marşı, Türkiye İşçi Sınıfına Selam, Nereye Payidar?, Güneşi İçenlerin Türküsü, gümbür gümbür sesini kulaklarımızdan silmeyecek şarkılardır.

Timur Selçuk, yaşamı boyunca Türk insanına çoksesli müziğin yakışacağını savundu ve bunun için mücadele verdi. Kendi açmış olduğu okulda yeni müzisyenler yetiştirdi. Kendisinin ifadesiyle, her şeyi coşkuyla yaptı. Coşkuyla beste yaptı, çaldı, söyledi, konuştu, yazdı. Nazım Hikmet, Attila İlhan, Ümit Yaşar Oğuzcan, Faruk Nafiz Çamlıbel, Aziz Nesin, Orhan Veli, Ahmet Muhip Dıranas gibi edebiyatımızın önemli şairlerinin şiirlerini en güzel şekilde besteledi, gerçek edebiyatın içerisinde durdu. Tiyatro, film ve oda müzikleri de yaparak, müziğin birçok alanında eserler verdi.

Selam yaratana selam

Selam tohumların tohumuna selam

Selam serpilip, gelişene selam

Cumhuriyetin, Emeğin, Sevdanın Müzik Adamı Timur Selçuk’a bin selam

Hasan Murat Doğan
Gercekedebiyat.com