Prof. Dr. Onur Bilge Kula’dan iki yeni kitap: Kültür – Dil – Ulus - İlerleme
Prof. Dr. Onur Bilge Kula’nın “Bütün Eserleri” dizisinde yayımlanan Felsefede Kültür Kavramı ve Kültür Dil Ulus İlişkisi ve Felsefede İlerleme ve Çağdaşlaşma Kavramları, karmaşanın ortasında tam zamanında yayımlanmış, bu karmaşayı dindirecek ekmek gibi su gibi gerekli iki kitap.
Türkiye’nin güncel düşünce dünyası, 12 Eylül’ü yaşamasının şokunu atlatmaya fırsat bulamadan bu kez çöken dünya sosyalist sisteminin cürufunun resmen altında kaldı. Kolaya alışmış zihinler boşaldı, bomboş, sarhoş, öksüz bir kafa olarak oradan oraya savruldu. Yüksek düzeyde bağımlı olduğumuz diğer bir düşünce dünyası olan Batı’dan esen neoliberal politikaların sanatı, edebiyatı, felsefeyi sol politikadan kurtarıp özgürleştirme bahanesiyle aslında daha fena politikleştirip yedeği yapması, bu rüzgârın kaldırdığı toz duman içinde maalesef boğulmaktan kurtulamadık. Genç bir akademisyenin belirttiği gibi Türkiye’de artık “hâkim olan kirli, sığ sulardan ve onun kuşattığı kara yıkıntılar”dan uzaklaşma çabası, hayati bir önemdedir. Bu zor süreçte yapılması gereken en önemli görev kavramları yerli yerine oturtmaktır. (Kabul etmek gerekir ki iki yıkım da sonuçta bir yıkımdır ve yoktur birbirlerinden farkı.) Diğer bir deyişle Türk entelektüel ortamının en büyük sorunu kavram karmaşasıdır. Prof. Dr. Onur Bilge Kula’nın BilgeSu yayınlarınca “Bütün Eserleri” dizisinde yayımlanan iki kitap, Felsefede Kültür Kavramı ve Kültür Dil Ulus İlişkisi ve Felsefede İlerleme ve Çağdaşlaşma Kavramları, tam zamanında yayımlanmış, bu karmaşayı dindirecek ekmek gibi su gibi gerekli iki kitap. FELSEFEDE KÜLTÜR KAVRAMI ve KÜLTÜR – DİL – ULUS İLİŞKİSİ Bütün Eserleri’nin 1. kitabı özellikle Türkiye’nin düşünsel ve siyasal dünyasının son 40 yılının tartışmalarına hakim olan ana kavramları tanımlayıp düzene sokuyor. Prof. Dr. Onur Bilge Kula, bu ayrıntılı çalışmasında “bir halkın ve bu halk içinde yaşayan bireylerin düşünme, eyleme biçiminin, bilgi, sanat, din gibi alanlardaki üretimlerinin ve anlatım biçimlerinin toplamı, yaşamı biçimlendirme tarzı olarak tanımlanabilir” dediği kültür kavramının dil ve ulus kavramlarıyla olan ilişkisini Herder, Kant, Hegel, Marx, Nietzsche, Gramsci, Bloch, Habermas, Weber, Adorno, Asmann, Kuçuradi gibi filozofların yapıtlarına başvurarak ele almakta ve yaşadığımız ülkeyle ilgili önemli değerlendirmelerde bulunmaktadır. Felsefede Kültür Kavramı ve Kültür-Dil-Ulus İlişkisi (Satın al) Kitabın içindekiler bölümüne bakıldığında ne kadar ayrıntılı ve öz olarak hepimizin zihninde karmaşık halde gezen kavramları tanımladığını ve bunu oldukça demokratik biçimde tartışarak yaptığını görebiliriz. Kula, her biri temel değerde başlıklarla ortaya konmuş sorunsalı, en fazla bir iki sayfada anlatıyor. Bu gibi konuların laf kalabalığıyla ve kötü çeviri Türkçesiyle üstelik sayfalarca süren tekrarlarla okumaya/anlamaya çalışmış okuru, birinci elden bir zihinle ve Türkçenin güzelliğiyle şaşırtıyor. Bu berraklık, Felsefede Kültür Kavramı ve Kültür Dil Ulus İlişkisi kitabını bir el kitabı olmaktan öte her kütüphanede bulunması gerekli klasik düzeyine çıkarıyor. Onur Bilge Kula’nın Bütün Eserleri dizisinde BilgeSu yayınlarında çıkan ikinci kitabı Felsefede İlerleme ve Çağdaşlaşma Kavramları. Onur Bilge Kula, Felsefede İlerleme ve Çağdaşlaşma Kavramları adlı bu önemli çalışmasında, ilerleme ve çağdaşlaşma kavramlarını Kant, Hegel, Marx, Bloch, Adorno, Habermas gibi filozofların yapıtlarını irdeleyerek ele almakta ve bu kavramların Anadolu kültür tarihi içerisindeki yeriyle de ilgili değerlendirmeler yapıyor: Felsefede İlerleme ve Çağdaşlaşma Kavramları (Satın al) “Tarihsiz ya da geçmişi olmayan bir ilerleme yoktur. Her ilerleme, tarihsel bilgi birikimi üzerine kurulur; ancak onun ötesine geçer. Ayrıca, geçmiş, daha önceki zamanlarda gerçekleştirilen birçok yeni başlangıcı içinde barındırır.” diyen Kula, ‘İlerleme’ kavramına ağırlık verdiği bu kitapta, Alman düşünürlerin bu konuda yazdıklarını çok kolay ve anlaşılır biçimde özlemesinin yanında alışılagelmiş biçimde’ aktarma’yarak kendi özgün düşünceleriyle ortaklaşa veriyor. FELSEFEDE KÜLTÜR KAVRAMI ve KÜLTÜR – DİL – ULUS İLİŞKİSİ KİTABININ ‘İÇİNDEKİLER’İ I. FİLOZOFLARIN KÜLTÜR KAVRAMI Herder: "İnsanlığın Oluşum Tarihinin Felsefesi” ve Kültür Kavramı Herder'e Göre, Doğu ile Batı'yı Ayıran Temel Olçüt Nedir Mısır Kültürü Olmasa, Yunan Kültürü de Olmazdı Akdenizli Fenike, ii Helen Kültürüne Geçiş Aşamasıdır Yunanlar, “Tin ve Bedeni' Bütünleştirmiştr Rousseau: Yunan Yazısı, Fenike Alfabesinden Kökenlenmiştir Helenler, Güzelliğin ve İnceliğin İlk Örneklerini Yaratmıştır Herder: “İnsanlık Tarihinin Felsefesine ilişkin Düşünceler” ve Kültür Kavramı Kant'ın, Herder'in Anılan Kitabına İlişkin Yazısı Herder: Kültür Tarihini Bütün Yönleriyle Değerlendirmeye Uğraştım Doğal Koşullar ve İklim, Insan Soyunu ve Kültürleri Ayrımlaştırır emen Küçük Asya, Yunanistan'ın Anasıdır Yunanistan, Avrupa Kültürünün Yurdudur Asya, İnsanlığın İlk Anasıdır Immanuel Kant'ın Kültür Kavramı İnsan, Neden Başkaları Üzerinde Egemenlik Kurmak İstedi? Hegel'in Kültür Kavramı ve Heidelberg Yazıları Bilinç, İnsanın Değiştirme ve Kültür Yaratma Gücüdür İmgelem Gücü, Estetik Kültürün Kaynağıdır Kültür, Tümel İle Tikelin Birliği ve Savaşımıyla Gelişir Çalışma, İnsanı ve Kültürünü Geliştiren Başlıca Etmendir Hukuk Felsefesinin Temel İlkeleri İnsan, Salt İnsan Olduğu İçin Değerlidir Felsefe Tarihi Üzerine Dersler II Düşünüm, Çift Özgürlüktür Nürnberg ve Heidelberg Yazıları Akıl, Bilinç İle Öz-bilincin En Yüksek Birliğidir Hukuk Felsefesinin Temel İlkeleri Bir Kültür Değeri Anlamında İyi Olan” Hangi Nitelikleri Taşır? Devlet, Kültürel Gelişimi Nasıl Etkiler? Tinsel ve Kültürel Gelişim, Yabancılaşım Sürecidir Karl Marx'ın Kültür Kavramı “Ahlaksal Eleştiri ve Eleştirel Ahlak' Kültür Tarihine Katkıdır Her Türlü Gelişim, Daha Önceki Gelişim Aşamalarının Olumsuzlanmasıyla Olanaklıdır Yeni Bir Dünya, Tarihsel Deneyimler Üzerine Kurulur Köklü Toplumsal-Kültürel Değişim, Tarihsel Devinimin Ürünüdür Marx / Engels: “Alman İdeolojisiYeni Alman Felsefesinin Eleştirisi” ve Kültür Üretim ve Yeniden Üretim, Yaşam Tarzını Belirler Tinsel Kültür Öğelerinin Üretimi ve Gelişimi Nasıl Gerçekleşir? Tarih, Aynı ZamandaKültürTarihidir Yabancılaşım ve Yabancılaştırım Kavramları Nasıl Ayrımlaştırılabilir? Her Kültür, Yerellik-Evrensellik İlişkisinden Gelişir İnsanlar Durumları Değil, Durumlar İnsanları Yapar Egemen Sınıfların Düşünceleri, Egemen Düşünceler midir? Marx/Engels: 'Politik-Ekonominin Eleştirisi Önsöz' ve Kültür Kavramı Toplumsal Var-Oluş, Bilinçli Oluşu Belirler Ücretli Emek ve Sermaye Üretim, İnsan ve Kültür Tümüyle Nesneleştirilebilir mi? Nietzsche'nin Kültür Kavramı Tragedyanın Doğuşu Savaşa Övgü, Tinin Yok Edilmesine Övgüdür Zamana Aykırı Düşünceler Kültür, Bir Halkın Bütün Yaşamı Dışa-Vurumlarındaki Biçemdir Hakikilik, Dekoratif Kültürü Yıkar, Hakiki Kültürü Geliştirir Kültürü Geliştiren Temel Düşünce Nedir? Kültürel Gelişme Nasıl Gerçekleşir? İnsanca Peki İnsancal Gericilik Nasıl Belirlenebilir? Bir Kültürü Aşkınlaştıran Etmenler Nelerdir? İlerlemeye Övgü, Devinime Övgüdür İyiliğin ve Kötülüğün Ötesinde İnsancıl Ahlak Nasıl Gelişebilir? Putların Şafağı Kültürün Büyük Zamanları, Politik Çöküş zamanları mıdır? Sanat Nedir; Kültürü Nasıl Etkiler? Kültür İle Uygarlık Arasında Derin Bir Karşıtlık Var mıdır? Ulusçu Darkafalılık, İlkel Bir Duygudur Avrupa Kültürü ve Demokratikleşmesi Zorbalık mı Üretir? Antonio Gramsci'nin Kültür Kavramı Kültür, İnsanın Özünü Tanımasını ve Haklarını Bilmesini Sağlayan Birikimdir “Emek Okulları” Evrensel Bir Kültürün Geliştirilmesine Katkı Yapmalıdır Kültür, Ulusaldan Başlar Uluslararasına Doğru Gelişir Bir Kültürü Sağlamlaştıran Etmenler Nelerdir? Kültür Kavramı Kültürel Gelişim, Henüz Oluşmamış Olanağa Yönelimle Başlar Özdek, Olanak İçinde Olandır; Bu Nedenle Özdeksel Kültür Gelişimi Bitimsizdir Kültürel Gelişim, . N Olanaklı Olanı Gerçekleştirmek. Kültür, Yorum Yeteneğini Geliştiren Bilgi Birikimidir Tek Seslileştirilen Dolayımlar, Kültürü Değersizleştirir Max Weber'in Kültür Kavramı Sosyoloji, Evrensel Tarih Çözümlemeleri, Politika Güçlü Olan, Koşulları Belirler Bütün Politik Oluşumlar, Erk/ Güç Oluşumlarıdır. II. FİLOZOFLARIN DİL-KÜLTÜR İLİŞKİSİNE BAKIŞI Herder'in Dil-Kültür İlişkisine Bakışı Anayurt Kültürü, Dilin de Kültürüdür Wilhelm von Humboldt'un Dil Kültür İlişkisine Bakışı Düşünce Geliştirme ve Dilselleştirme Bitimsiz Bir Süreçtir Kültür ve Dil, Toplumsallık İle Olanaklıdır ve Geçişimlidir Dilsellik Tinin, Tinsellik De Dilin Öz-Yapısıdır Hegel'in Dil-Kültür İlişkisine Bakışı Tininin Görüngü Bilimi: Dil, Devinim ve Değişimdir Felsefe Tarihi Üzerine Dersler ll Anadilinde Düşünme ve Konuşma Bir Kurtuluş Biçimidir Marx'ın/Engels'in Dil-Kültür İlişkisine Bakışı Dil Edimsel ve Gerçek Bilinçti “Politik Ekonominin Eleştirisi" Kavrayan Düşünme, Gerçek Üretim Eylemidir Dil, Bilincin Oluştuğu ve Yetkinleştiği Dolayımdır... Nietzsche'nin Dil-Kültür İlişkisine Bakışı İnsanca, Çok İnsanca: Çok Dil Öğrenmek Niçin Sakıncalıdır? Walter Benjamin'in Dil-Kültür İlişkisine Bakışı Salt Dil, İnsan Dili Üzerine: Her Dil Özünü Bildirir Her Dil, Diğer Dillerin Çevirisidir. Jürgen Habermas'ın Dil-Kültür İlişkisine Bakışı İletişimsel Eylem Kuramı Tekil Yaşam Dünyaları, Egemen Kültürü Tümüyle Yeniden Üretmez Kültür, Yorum Yeteneğini Geliştiren Bilgi Birikimidir Kültürel Bilgi Nedir? Endüstrisi, Kültürü Değersizleştirir mi? Tek Seslileştirilen Dolayımlar, Kültürü Değersizleştirir FİLOZOFLARIN IRK ve ULUS KAVRAMINA BAKIŞI Herder: Dünyada Irk Yoktur Kant: Farklı Irklar Vardır ve Irkları Ayıran, Renk ve Biçimdir İnsanın Hiçbir Yeterliliği, Irkların Eski Özelliğini Değiştiremez mi? İnsanın İçi, Dışından Tanınabilir mi? Kültür, Kadının Öz-yapısını Geliştirir Kant, Halk ve Ulus Kavramlarını Nasıl Tanımlar? Kant'a Göre, Türkler Avrupa Halklarını Nasıl Niteler? Avrupa Uluslarını Birbirinden Ayıran Özellikler Nelerdir? İspanyollar, Avrupa ve Arap Kanının Karışımıdır Almanların Ulusal Gururu Yok Mudur? Irkın ve Türün Öz-Yapısı Nasıl Açıklanabilir? Kant, Irkçı” Olarak Nitelendirilebilir mi? Hegel'in Irk ve Ulus Kavramına Bakışı Felsefi Bilimler Ansiklopedisi Halklar, Kavrayış Düzeyine Göre Ayrılabilir mi? Ön Asya, Öz-yapısı Gereği, Avrupa'ya Aittir Zenciler, Çocuk Ulustur ve Kendilerini Satarlar Tin, Asya'da Uyanmaya Başlar; Ancak Orada Özgürleşemez Ön-Asyalılar ve Avrupalılar, Müslümanlık ve Hıristiyanlık Ölçüt Alınarak Ayrılabilir II? Estetik Üzerine Dersler l Doğu'da Güzel Sanatlar Gelişeme Avrupa Tininin İlkesi, Öz-güvenli ve. Öz-bilinçli Akıldır Hegel: Ulus Ayrımı, Irk Ayrımı Gibi Sağlam Bir Ayrımdır İspanyollar, İtalyanlar ve Fransızlar İngilizler, Entelektüel Görünün, Almanlar İse Derin Düşünmenin Ulusudur Marx'ın Ulus, Devlet ve Din İlişkisine Bakışı seranın Yahudi Sorunu Azınlık Sorunu, Politik Özgürleşme Anlamında Yurttaşlaşma İle Çözülebilir mi? Laik Devlet, Yurttaşların Özgürleşmesini Sağlayan Araçtır Politik Bakımdan Eşit Haklara Kavuşma, Büyük Bir İlerlemedir Sadece Laik Devlet Kamusal Bir Öz-Yapı Kazanabilir Friedrich Engels'in Ulus ve “Ulusallık' Kavramına Bakışı 'Feodalizmin Çöküşü ve Burjuvazinin Yükselişi” Ulusallık İlkesi, Büyük Rusya'yı Kurma Girişiminin Ürünüdür Slavizm, Rus Çıkarlarını Korumanın Örtüsüdür Theodor Adorno'nun Ulus ve Ulusçuluk Kavramına Bakışı "Alman Nedir” Ulus ya da “Ulusal öğe' Niçin Abartılır Mutlaklaştırılan Her Şey, Mutlak Dehşete Dönüşebilir Alman'a Özgü Olan, İnsanlığa Geçiş İçinde Bulunandır 'Auschwitz'ten Sonra Eğitim' Ulusçuluk, Her Türlü Kıyım ve Eril Kültür, Mazoşizmin ve Sadizmin Örtüsüdür “Birlikte Yürümecilik, İnsancıl Kültürü Thomas Mann: Almanya ve Almanlıkta, Dünyayı ve Avrupa'yı Aradım Antonio Gramsci: “Ulusal Olan-Halka Özgü Olan Kavramı” Sadece Laik Devlet Kamusal Bir Öz-Yapı Kazanabilir Friedrich Engels'in Ulus ve “Ulusallık' Kavramına Bakışlı 'Feodalizmin Çöküşü ve Burjuvazinin Yükselişi” Ulusallık İlkesi, Büyük Rusya'yı Kurma Girişiminin Ürünüdür Slavizm, Rus Çıkarlarını Korumanın Örtüsüdür Theodor Adorno'nun Ulus ve Ulusçuluk Kavramına Bakışı “Alman Nedir? Ulus ya da “Ulusal öğe” Niçin Abartılır? Mutlaklaştırılan Her Şey, Mutlak Dehşete Dönüşebilir Alman'a Özgü Olan, İnsanlığa Geçiş İçinde Bulunandır 'Auschwitz'ten Sonra Eğitim' Ulusçuluk, Her Türlü Kıyım ve Kırımın Kaynağıdır Sadizmin Örtüsüdür Birlikte Yürümecilik, İnsancıl Kültürü Köreltir Thomas Mann: Almanya ve Almanlıkta, Dünyayı ve Avrupa'yı Aradım Antonio Gramsci: “Ulusal Olan-Halka Özgü Olan Kavramı” IV. GEREKSİNME GİDERME ve KÜLTÜREL GELİŞME ARASINDAKİ DİYALEKTİK İLİŞKİ Karl Marx: Gotha Programının Eleştirisi Kültürel İlerleme ve Gereksinme Gelişimi Koşut Gerçekleşir Abraham H. Maslow: Motivasyon ve Kişilik Kültürel İlerleme, Gereksinme Giderme ve Yeni Gereksinmeler Duyumsama ile Olanaklıdır Fizyolojik Gereksinmeler ve “Güvenlik Gereksinmesi Aidiyet ve Sevgi Gereksinmesi Öz-Gerçekleştirim Gereksinmesi, Tümel Kültürü Aşkınlaştırır Uyuma Karşı Direnç, Kültürü Aşkınlaştıran Bir Oğedir Bilme ve Anlama İsteği, Kültürel İlerlemenin İtici Gücüdür Theodor Adorno: “Gereksinme Üzerine Savlar' Gereksinmeler, Toplumsal Düzence Biçimlenir ve Devingendir Kapitalizm, Üretim İle Gereksinme İlişkisini de Belirlemektedir V. DEĞER KAVRAMI ve KÜLTÜR DEĞERİ Karl Marx: Felsefenin Sefaleti Endüstriyel İşbölümü, “Yarar', “Değer' ve “Değiş Tokuş Değeri' Kavramlarını Ortaya Çıkarmıştır “Oluşturulmuş Değer”, “Kullanım Değeri' ve Kültür Çelişki ve Çelişkinin Çözümü Olmadan, İlerleme Olmaz Kapital, Değer ve Değerleme Kavramları Yararlılık, Bir Nesneye Kullanım Değeri Kazandırır Bir Ürünün Değeri, Üretilmesi İçin Harcanan Emek İle Ölçülür Çalışmanın Ürettiği Değerler, İkili Öz-Yapı Taşır Çalışma, İşgücünün Ürüne Dönüştürülmesidir Değer(in) Biçiminin Ölçütleri Nelerdir? İşgücü /Emek, Nasıl Kullanım Değerine Dönüştürülür? Kullanım Değeri, Değiş-Tokuş Değeri ve Artı Değer Nedir? Erhard John: Yaşamın , . Değerleri-Kültürün Değerleri Kültür, Değerler ile Bireysel ve Toplumsal Değer Yönelimleri Arasındaki İlişkiyi Biçimlendirir Estetik Değerlere İlişkin Değerlendirmeler ve Kültürel İlerleme Kültürel Değerlerin Niteliğini Belirleyen Nedir? İonna Kuçuradi; İnsan ve Değerleri... araanansasnnan Değer ve Değerlendirmenin Doğruluk Savı Nasıl Aşılabilir? Felsefede Değer Sorunsalı ve İyi”, “Güzel, “Yararlı” Kavramları Değer Biçmenin İlkeleri Nelerdir? VI. KÜLTÜR DEĞERİ OLARAK “YARARLI “İYİ ve “GÜZEL KAVRAMLARI Yarar ve Yararlılık Kavramı Kültür Değeri Olarak İyi Kültür Değeri Olarak Güzel' Kavramı Kant'ın Güzel Kavramı Beğeni Yargısı Estetiktir, Kavramlaştırılamaz Hegel'in “Güzel” Kavramı Sanat Yapıtında Duyusal Tinselleşir, Tinsel Duyusallaşır Sanat Güzeli, Doğa Güzelinden Üstündür Sanat Güzeli, Estetik Biçimlendirimle Yaratılır Sanatsal Üretim Mutlak Özgür Adorno'nun “Güzel” ve 'Çirkin'Kavramı “Çirkin, Devingen Dengeyi Oluşturan Bir Öğe Olarak “Güzeli” Belirginleştirir “Güzel, Çirkinde Oluşur ve Belirginleşir “Güzel, Tikel Biçimi ve Oluşturunun Devingen Tümelliğini Arar VII. KÜLTÜR ELEŞTİRİSİ Kültür Eleştirisi, İlerleme ve Aydınlanma İlişkisi Kültür Eleştirisi, Özeleştiriye Dönüştüğü Ölçüde İşlevselleşir Karl Marx: “Basın Özgürlüğü", Eleştiri Hakkı ve Kültürel Gelişim Özgürlük, Özünü Bilmenin İlk Gerekli Koşuludur Basın Özgürlüğü Başlı Başına Yetkinliktir Eleştiri, Basın Özgürlüğünün Özünden Türettiği Mahkemedir Halk Nasıl Yönlendirilir? Hegel'in Hukuk Felsefesinin Eleştirisi" ve Kültürel Eleştiri Din Eleştirisi, Kültür Eleştirisinin | de Temel Öğesidir Sigmund Freud: Kültürdeki Huzursuzluk, Kültür Eleştirisi ve İlerleme Kültürdeki Huzursuzluğun Kaynakları Nelerdir? Walter Benjamin: Şiddetin Eleştirisi Adalet, Şiddet Eleştirisinin Hukuksal Ölçütüdür. Savaş, Her Türlü Şiddetin Kökenidir Şiddet İçermeyen Uzlaşma “Alman Romantizminde Sanat Eleştirisi Kavramı" Düşünüm, Romantik Felsefesinin Temel Kavramıdır Eleştiri, Düşünmeyi Bilginin Kaynağına Ulaştırmayı Amaçlar Eleştiri, Eleştirilen Konuya İlişkin Bilimsel Bilgi Gerektirir Eleştiri, Sanat Yapıtı Üzerinde Yapılan Denemedir Sanat Kuramı, Asıl Olarak Sanat Yapıtının Biçiminin Kuramıdır Adorno: “Eleştiri ve Kültür Eleştirisinin İlkeleri Nelerdir? Eleştiri, Yurttaş Hakkıdır Kültür Eleştirisi ve Toplum Kültür Eleştirisi, Egemen Erkin ve İlişkilerin Saltlaştırılmasına Karşı Eleştiridir Kültür, İçkin Eleştiridir Kültür Eleştirisi, Kültürün Şeyleştirilmesini Önlemeyi Amaçlar Kültür Eleştirisi, “Ebedi Değerleri” Sorgular Kültür Eleştirisinin Eleştirisi, İlerlemeyi ve Aydınlanmayı İlerletir Kültür Bir Bütün Olarak Değer Taşımaz Kültür Eleştiri, Kültürün Aşkınlaşmasına Ortam Hazırlar Kültür Endüstrisi Kültür Endüstrisi, Estetik-Tinsel Ürünleri “Ticari Mala' Dönüştürür Kültür Endüstrisinde “İlerleme” Hep Aynı Olanın Yinelenmesidir VIL KÜLTÜR MİRASI, KÜLTÜREL BELLEK ve GEÇMİŞ İLE YÜZLEŞME Jan Asmann: Kültürel Bellek ve Kültür Kalıtı Kültürel Bellek, Dil Dolayımında Olanaklıdır Adorno: Gelenek Üzerine ve Kültürel Aktarım Gelenek, Nasıl Zehire Dönüştürülür? Gelenek, Özellikle Estetik Kültüre Direnir Gelenekteki İnsancıl Öğeyi Etkinleştirmek Önemlidir Özdeksel Olmayan Kültür Kalıtı, Kültürel Belleği Oluşturur “Geçmiş İle Yüzleşme Ne Demektir?” Geçmişte Olup Bitenler, Adıyla Anılmalıdır Bir Toplumun ve Kültürün Demokratik Olgunluğunun Göstergeleri Nelerdir? Otoriter Karakter ve Büyük Kolektifle Özdeşleşme Aşılabilir mi? Farklı Olana Düşmanlık, Her Türlü Kıyımın Kaynağıdır Propaganda, Akıl Dışının, Akılcı Manipülasyonudur “Kültüre Geri Dönüş. Nasıl Olabilir? IX. KÜLTÜR, ÇOK-KÜLTÜRLÜLÜK, ARA-KÜLTÜRELLİK ve AŞKIN-KÜLTÜRELLİK Kültür ve Çok-Kültürlülük Çok-Kültürlülük ve Ara-Kültürellik İlişkisi Kültür Nasıl Aşkınlaşabilir Kültürellik” ve “Aşkın-Kültürellik” Kültürel Melezleşme, Ara-Kültürellik ve Aşkın-Kültürellik Bilimin, Kültürel Aşkınlaşmaya Katkısı X. DEMOKRATİK KÜLTÜRÜN ÖNKOŞULLARI: ÇOĞULCULUK, TOLERANS, HÜMANİZM ÇoklukÇoğulculuk İlişkisi Tolerans ve Tolerans Sorununun Başlıca Nedenleri Hüseyin Batuhan: “Fanatizm ve Tolerans' Tolerans Kavramının Unsurları Devletin Tutumu Açısından Tolerans İonna Kuçuradi: İnsan Hakları Kavramları ve Sorunları Temel Kişi Haklarına Zara Veren Hiçbir Davranış Tolere Edilemez Hümanizm Ya Da İnsancılık Herder: “İnsancılık Kavramı Üzerine” Hümanizm, Çoğulculuk ve Tolerans “ Kavramlarının içkin Özelliğidir Hümanizm /İnsancılık İnsan ve Kültürün Sonal Ereğidir İlerleme Kavramına Giriş Düşünme, Özellikle Eleştirel Düşünme İlerlemenin Kaynağıdır İnsancıl İlerleme, Özgürlük İle Olanaklıdır 15 İlerleme; Bilim, Aydınlanma ve Uygarlaşmanın Temel Kavramıdır İlerleme, İnsanın İnsancılaşmasını Sağlayan Değerlerin Toplamıdır İlerleme-Gerileme Diyalektiği ya da Karşıtların Birliği ve Savaşımı Johann Gottfried Herder’in İlerleme Kavramı İnsanlığın Oluşum Tarihinin Felsefesi Mısır’ın Eğitim Başarısı Olmadan, Yunan İlerlemesi Olmazdı Romalılar, Her Şeyi ‘Zor’ İle Roma Dünyasına Katmıştır Kuzeyliler, Bilimi, Sanatı ve İnceliği Küçümsemiştir Martin Luther, Aydınlanmış Avrupa’nın Öğretmenidir Aydınlanma, Tüm İnsan Soyunun Ortak Tinsel Birikimidir Aydınlanma, İnsanlığın Çiçek Açtığı En Yüksek Daldır İlerleme ve İnsancılık, İnsan Doğasının Amacıdır Herder: Üç Yüz Yıldan Beri Avrupa’da Immanuel Kant’ın İlerleme Kavramı ‘Gerçek İlerlemeler Nelerdir?’ Metafizik, İlerlemenin İz Bırakmadığı Uçsuz Bucaksız Denizdir İlerleme, Devinim ve Değişim İle Açıklanabilir İlerleme Nasıl Aşamalandırılabilir? Aklın/Usun Tek Seçeneği Sürekli İlerlemektir Kant: Herder’in İnsanlık Tarihinin Felsefesine İlişkin ‘Pragmatik Açıdan Antropoloji’: Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi Özgürlük, İstencin Özerkliğini De Geliştirir. Özgürlük, İstenç ve Etkenlik Yeteneğiyle Olanaklıdır Friedrich Wilhelm Hegel’in İlerleme Kavramı Nürnberg ve Heidelberg Yazıları- 1808-1817: İnsan, Doğal Güdülerini Denetlediği Ölçüde Özgürleşebilir İstencin Özgürlüğü, İnsanı İnsanlaştırır ve İlerletir İnsan, İlerleme Birikimini Edinir ve Çeşitlendirir Akıl, Bilinç İle Öz-bilincin En Yüksek Birliğidir Tarih Felsefesi Üzerine Dersler: İlerleme, Tinin Özgürleşmesi ve Özerkleşmesinin Sonucudur Felsefe Tarihi Üzerine Dersler II: Tinin Görüngü Bilimi: Hukuk Felsefesinin Temel Çizgileri Tarih Felsefesi Üzerine Dersler: Devlet, Özgürlüğün Gerçekleşmesi midir?.... Felsefi Bilimler Ansiklopedisi III Tin, Özgürleşmek İçin, Genel Dünya Tarihi Karl Marx’ın İlerleme Kavramı Feuerbach Üzerine Tezler: Toplumsal-Kültürel İlerleme Değiştirimlerle Gerçekleşir Öz-Yabancılaşım, İlerletir; ‘Yabancılaştırım’ İse Geriletir Özünü Geliştiren, İlerlemeye Katkıda Bulunur İnsancıl Kültürü Geliştirmek, Dünyayı Değiştirmekle Olanaklıdır Marx/Engels: ‘İdeolojinin Gerçek Temeli, Dolaşım ve Üretim Gücü’ Köy-Kent Ayrımlaşması, Barbarlıktan Uygarlığa Geçiş ile Başlar Çok-Yönlü İlerleme, Kapitalizmin Politik Ekonominin Eleştirisine Giriş Filozoflar, Düşünmeyi ve Dili Özerkleştirmelidir İnsan, Çok Yönlü Özünü, Çok Yönlü Edinir Friedrich Engels’in İlerleme Kavramı ‘Kıtada Sosyal Reform İlerlemeleri’ İngiltere ‘Edimsel’, Fransa ‘Politik’, Almanya Fransa’da Politik Devrim, Almanya’da Felsefi Devrim Öne Çıkar Engels: Kant, Almanya’da Felsefi Devrimi Başlatmıştır Baskı ve Yasaklar, İlerlemeyi Durduramaz Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni İlerleme, Barbarlık-Uygarlık Çekişmesiyle Biçimlenir ‘Başka Olanı’ Tanımaya Yol Açan Ticaret, Uygarlık, Bir Sınıfın Bir Başka Sınıf Friedrich Nietzsche’nin İlerleme Kavramı.... Deccal: İlerleme, Modern ve Yanlış Bir Düşüncedir Yazılmamış Beş Kitap İçin Önsöz: Seksenli Yılların Kalıtından: İnsanca Pek İnsanca I İlerleme Karşıtlığı ya da Gericilik Nasıl Belirlenebilir? ‘Gericilik Olarak İlerleme’ Nedir? ‘Şafak’: İlerlemeye Övgü, Devinime Övgüdür İyiliğin ve Kötülüğün Ötesinde: Yüzeysellik Nasıl Aşılabilir? Alfred North Whithead’in İlerleme Kavramı İlerleme, Değerlerin Birikimi ve Sürekliliği İle Belirginleşir Estetik Eğitim, İlerlemeyi Güçlendirir İlerleme, Büyük İnsanlarla Değil, Büyük Toplumla Kalıcılaşır Ernst Bloch’un İlerleme Kavramı Umut İlkesi ve İlerleme Olanaklı Olanı Gerçekleştirmek, İlerlemeye Yol Açar Kültürel Gelişim ve İlerleme, Dünyayı Değiştirmekle Olanaklıdır Düşünmek, Sınırları Aşmak Demektir Ütopik Bilinç, Olan İle Yetinmez, Her Şeyin Ötesini Görmek İster Umudun İçeriği ve Yönelimi, Ufuktaki Kurtuluş Olanağıdır Özgürleşme ve İlerleme, İnsanı Aşağılayan, Felsefeye Tübingen Girişi Her İlerleme, Toplumsal-Kültürel Etkisi ve İlerleme, Toplumsal Altyapı ve Üstyapıda İlerleme Kavramı, Nereye ve Niçin Sorularıyla Ayrıştırılabilir İlerleme ve ‘İnsancıl Olan’ Arasında Nasıl Bir İlişki Vardır? Afrika ve Asya da İlerlemenin Çok-Sesli Akışına Katılmaktadır ‘İlerleme Kavramına İlişkin Savlar’ İlerleme İle Gelenek Arasındaki Gerilim Nasıl Verimlileştirilebilir? Theodor W. Adorno’nun İlerleme Kavramı ‘Auschwitz’ten Sonra Eğitim’ Uygarlık Her Zaman Barbarlığa Dönüştürülebilir Kolektif İle Özdeşleşme ve Bireyin Yok Olması Nelere Yol Açar? İlerleme Bilinci, Teknik ile Şeyleştirilmiş Şiddet ve Yok Etme Güdüsünü Ortaya Çıkaran Nedir? Kültür Eleştirisi ve Toplum İlerleme, İlerleyen Bütünlüklü İnsanlığa Güven İle Olanaklıdır Dünyada Bütün İyi Şeyler, İlerlemenin İzini Taşır İlerleme, Toplum Eleştirisini De İçeren İlerleme, Öz-Yapısının Da Engelinden Kurtulmak Demektir Gerçek İlerleme, Gerçekleştirilmiş İnsanlıktır Kant’ın İlerleme ve Özgürleşme Düşüncesi, İlerlemenin Yol Açtığı Yıkımlar, Yine İlerleme İle Giderilebilir Burjuvazi, İlerlemeyi Eşitsizlik ve Haksızlığa Dönüştürmüştür Walter Benjamin’in İlerleme ve Tarih Kavramı ‘Tarih Kavramı Üzerine’ Ancak Özgürleşmiş İnsanlık, Geçmişle Tümüyle Yüzleşebilir İlerleme Durmadan Geleceğe Doğru Esen Fırtınadır Salt Doğaya Egemen Olma İlerleme midir? ‘İleriye Doğru Gitmeye’ İlişkin Eleştiri, Tarihsel Materyalist, Geçmişe İlişkin Tekil Deneyimi Sergiler Jürgen Habermas’ın İlerleme ve Çağdaşlaşma Kavramı Toplumsal Sınıfların ve Yaşam Dünyalarının Ayrımlaşması, Batı’da İlerleme, Fransız Devrimi, Endüstri Devrimi ve Sekülerleşme ve Değerlerin Genelleşmesi, İlerlemenin İtici Gücüdür Modernite Tasarımları ve İlerleme Kavramı. Modernite, Yeni Bir Çağın Bilincini Anlatır Çağdaşlık, Eleştirel Akıl İle Sağlamlaştırılabilir 2 Bilginin Alanlarının Ayrımlaşması ve Weber: Devlet ve Kapitalist Ekonomi, Habermas, Eleştirel Kurama Niçin Karşıdır? Çağdaşlaşma ve İlerleme, Akıl ve Dil Akılcılaşma, Çağdaşlaşma ve İlerlemenin İtici Güçleri Nelerdir? Kurumsallaşmış Bireylik ve Sekülerleşme İle İlerleme Koşut Gelişir Dünyayı Değiştiren ve İlerlemeyi Gerçekleştiren Habermas’ın Modernitenin Felsefi Söylemi Batı Çağdaşlaşmasının Düşünsel Temelleri Nelerdir? Modernlik/çağdaşlık Salt Avrupa’ya mı Özgüdür? Habermas’ın Değerlendirmesiyle Hegel’in Çağdaşlık Kavramı Habermas’a Göre, Kant ve Aydınlanmanın Modernleşme Kavramı Çağdaşlığın Normatif İçeriği Nedir ve Nasıl Belirlenebilir? Habermas’a Göre, Nietzsche’nin Çağdaşlık Kavramı Marx, Toplumsal Edimin Boyutlarını Nasıl Belirler? Max Weber’in İlerleme Kavramı ‘Sosyoloji, Evrensel Tarih Çözümlemeleri, Politika’ İlerleme ve Değer Kavramları Nasıl Ayrımlaştırılabilir? İlerleme, Savaşımla Olanaklıdır İlerleyen Ayrımlaşma, İlerleme midir? Bilimsel İlerleme, İnsanlığın Tinselleşme Sürecinin Bir Parçasıdır Bilim ve Teknik, Savaş ve Yıkım Amacıyla Araçsallaştırılabilir Dil, Düşünme ve İlerleme Herder: Dil, Anayurt Kavramının Kaynağıdır Ancak Özgürleşmiş İnsanlık, Geçmişle Tümüyle Yüzleşebilir Wilhelm von Humboldt’un Dil ve İlerleme Kavramı Düşünce Geliştirme ve Dilselleştirme Bitimsiz Bir Süreçtir 2 Dilsellik Tinin, Tinsellik De Dilin Öz-Yapısıdır Hegel ‘Tininin Görüngü Bilimi’: Dil, Devinim ve Değişimdir Felsefe Tarihi Üzerine Dersler III Anadilinde Düşünme ve Konuşma Bir Kurtuluş Biçimidir Karl Marx Politik Ekonominin Eleştirisi Marx’ın/Engels Alman ideolojisi- Güncel Alman Felsefesinin Eleştirisi Walter Benjamin Salt Dil ve İnsan Dili Üzerine İnsanın Dilsel Özü, Onun Şeyleri Adlandırmasıdır Her Dil, Diğer Dillerin Çevirisidir Eleştirel Kuram, Toplum ve Dil Eleştirisi ve İlerleme Felsefede Eleştiri Kavramı, Çağdaşlaşma ve İlerleme Gercekedebiyat.com
FELSEFEDE İLERLEME VE ÇAĞDAŞLAŞMA KAVRAMLARI
FELSEFEDE İLERLEME VE ÇAĞDAŞLAŞMA KAVRAMLARI
İÇİNDEKİLER
Yaşayan Türkler, Avrupa’ya Yabancıdır
Düşünceler Kitabı ve İlerleme Kavramı
Özgürlük, İnsanın En Yoğun Tutkusudur
Bilinç, İnsanın Değiştirme ve Kültür Yaratma Gücüdür
Dünya Tarihi, Özgürlük Bilincindeki İlerlemedir
Özgürlük ve İlerleme Kavramları Birbirini Belirler
Düşünüm, Çift Özgürlüktür ve İlerlemenin İtici Gücüdür
Özünü Düşünümlemeyen Özgürleşemez
Aklın Belirlenimi, Dünyanın Sonal Amacıdır
Aşmasına Yükselmek Zorundadır
Tek-Yönlüleştirici Etkisini Kırmak ile Gerçekleşir
‘Felsefi’ Olarak İlerlemiştir
Efendi-Köle Ayrımını Belirginleştirmiştir
Tarafından Sömürülmesi midir?
Kültürel Yükselme, Her Türlü İlerlemenin Önkoşuludur
Avrupalıların Feda Etmedikleri Şey Yoktur.
Köleleştiren Bütün İlişkileri Yıkmakla Olanaklıdır
Kapsamı Açısından Ayrıştırılmalıdır
Aynı İçerik, Tarz ve Hızda Gerçekleşmez.....
Bilinç Arasındaki İlişkiyi Sorgular
İlerleme, Öz-Bilinçli Tümel Toplumun Eylemi Olamamıştır
Toplumsal Devinim İle Olanaklıdır
Aydınlanmanın Diyalektiğinde Aranmalıdır.
İlerlemenin Eleştirisinin Temelidir
İlerleme Olarak Nitelendirilebilir mi?
Eğitim Devrimi İle Hızlanmıştır
Kurumsallaşması, İlerlemeyi Güçlendirmiştir
Toplumsal Modernleşme Sürecini İlerletir...
Eleştirisiyle Felsefi Nitelik Kazanır
Temel Güç, Amaçlı Etkenliktir
Yapıtında Modernleşme Sorunsalı
Dil, Düşüncenin Dolaysız Gerçekliğidir
Dil, Edimsel ve Gerçek Bilinçtir
Yazar Hakkında
YORUMLAR