Marcus Aurelius heykelinin idadesinin film gibi hikayesi
1960'lı yıllarda Burdur'un Gölhisar ilçesindeki Boubon Antik Kenti'nden kaçırılan ve ABD'deki Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonuna dahil edilen nadide bronz heykel, arşiv belgeleri, tanık ifadeleri ve bilimsel analizlerle kanıtlanan kökeni sayesinde tam 65 yıl sonra Türkiye'ye iade edildi.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Marcus Aurelius heykelinin Türkiye'ye iadesiyle ilgili sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada büyük bir zaferi kutladı. Sürecin uzun soluklu bir mücadele olduğunu vurgulayan Ersoy, gerekli delilleri titizlikle topladıklarını ve haklı sebeplerin kararlılık, sabır ve çaba ile birleşerek tarihî bir başarıya ulaşıldığını ifade etti. "Filozof İmparator" olarak anılan Marcus Aurelius'un ait olduğu topraklara geri döndüğünü belirtti. Bakan Ersoy, bu sürecin yalnızca bir iade değil, aynı zamanda diplomasi, hukuk ve bilimin ortaklığıyla gerçekleşmiş önemli bir tarihî başarı niteliği taşıdığını dile getirdi. Marcus Aurelius heykelinin Türkiye'ye dönüşünün, kayıp kültürel mirası koruma çabalarının somut bir sonucu olduğunu belirten Bakan Ersoy, kültürel mirasın korunmasına yönelik kararlılıklarının yurt içinde ve dışında devam edeceğini vurguladı. Heykelin çok yakında Ankara'da düzenlenecek sürpriz bir sergide halkla buluşturulacağını açıkladı. Ayrıca, sürecin başlatılmasında büyük emeği geçen rahmetli Prof. Dr. Jale İnan’a, Burdur Müzesi’ne, Boubon kazı ekibine ve özellikle Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi Başkanlığı'na teşekkür etti. Heykelin taşınması sürecinde verdikleri destek için Türk Hava Yolları’na da teşekkürlerini sundu. Roma İmparatoru Marcus Aurelius’un bir filozof olarak tasvir edildiği bronz heykel, antik sanat tarihinde özel bir yere sahip. Heykel, Boubon Antik Kenti'nde 1967 yılındaki kaçak kazılar sonrası yurtdışına çıkarılmıştı. Uzun yıllar ABD'deki Cleveland Sanat Müzesi’nde sergilenen eser, yapılan bilimsel analizler sonrasında ait olduğu topraklara geri döndü. Marcus Aurelius heykeli ile birlikte Boubon kökenli diğer Roma imparatorlarına ait Lucius Verus, Septimius Severus ve Caracalla heykelleri ve heykel başları da Türkiye’ye iade edildi. New York Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi (HSI) tarafından yürütülen süreçte, tanık ifadeleri ve bilimsel kanıtlar Türkiye’nin haklılığını ortaya koydu. Özellikle 1967 yılındaki kaçak kazıya ilişkin bilgiler, heykelin kaide üzerindeki negatif izlerle ayak ölçülerinin birebir uyuşması ve sandalet tasarımının Kybra Antik Kenti kazılarında bulunan örneklerle benzerliği Türkiye’nin talebini güçlendirdi. Ayrıca Almanya’daki Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi’nde yapılan analizler sonucunda heykelin uzun yıllar Boubon topraklarında gömülü kaldığı kesin olarak kanıtlandı. Cleveland Sanat Müzesi’nin iade sürecine yaptığı itiraz, Ekim 2023’te New York Yüksek Mahkemesi tarafından reddedildi. Müze, heykelin Boubon kökenine dair bilimsel şüphelerin giderilmesi adına toprak analizi talep etti. Bu kapsamda Burdur Müzesi’nde korunan Valerianus heykeli referans olarak seçildi; her iki eserin içindeki toprak örnekleri karşılaştırmalı testlere tabi tutuldu. Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi Başkanı Zeynep Boz sürecin zorluklarına değindi. Marcus Aurelius heykelinden alınması gereken toprak örneklerinin uzun süre elde edilememesi, süreci kritik bir noktaya taşıdı. Boz, Bakanlık çalışanlarının uluslararası uzmanların gözetiminde büyük bir özveriyle çalışarak referans toprak numunesini çıkarmayı başardığını aktardı. Son derece hassas bir şekilde yapılan laboratuvar testleri, heykelin Boubon Antik Kenti’ne ait olduğunu bilimsel olarak doğruladı. Gercekedebiyat.com
YORUMLAR