Gerçek Edebiyat

Edebiyatımızın bir çınarını daha kaybettik. Mahmut Makal, 88 yaşında Hacettepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde hayatını kaybetti. 1930 yılında Aksaray’ın Gülaçağ ilçesi Demirci kasabasında doğan Mahmut Makal, 1950’de "Köy edebiyatı" diyebileceğimiz akımı başlatmıştı.

MAHMUT MAKAL KİMDİR?

Makal, 1930 yılında Aksaray ilinin Gülağaç ilçesi Demirci Kasabası’nde doğdu. 1943 yılında İvriz Köy Enstitüsü’ne başladı. Edebiyata şiirle başladı. İlk olarak 1945’te Türk’e Doğru ve 1946’da Köy Enstitüsü dergilerinde şiirler yazdı. Varlık Dergisi’ndeki Köy Notları ile dikkat çekti. 1947’de İvriz Köy Enstitüsünü bitirdikten sonra 6 yıl köy öğretmenliği yaptı. 1950 yılında öğretmenlik yıllarındaki gözlemlerini Bizim Köy adlı bir kitapta yayınlayarak büyük yankı uyandırdı. Köy Edebiyatı akımının başlangıcı olarak anılan bu kitap nedeni ile tutuklanıp bir süre cezaevinde kaldı. Öğrenmenlikten sonra 1953 yılında Ankara Gazi Enstitüsü’ne girdi ve o yıllarda Fransa'da Avrupa Sosyoloji Merkezine araştırma yapmaya gitti. 1965 seçimlerinde Türkiye İşçi Partisi'nden İstanbul adayı oldu. Sırasıyla Antalya, Ankara ve Adana bölgesinde İlköğretim Müfettişliğinde bulundu. 1971’de İstanbul Sağır ve Dilsizler Okulu’nda Türkçe öğretmeniyken görevi bıraktı. 1971-1972 yılları arasında Bizim Köy Yayınları’nı yönetti. 1972 yılında Venedik Üniversitesi’nde Türk Dili ve Edebiyatı dersleri verdi.

Meslek hayatı 17 yıl sürdü. Kitapları ve düşünceleri yüzünden mahkemelerde yargılandı ve bir müddet cezaevinde yattı. Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı tarafından müfettişliği elinden alınarak tekrar öğretmenlik statüsüne indirildi ve Sağırlar Okulu’na atandı. Eserlerinden bazıları Almanca, Rusca, Fransızca, İngilizce, Macarca, İtalyanca, Bulgarca, Lehçe, Romence ve İbranice gibi çeşitli dillere çevrildi. Makal 1967’de UNESCO tarafından dünya gençliğine örnek insan olarak seçildi.

ESERLERİ

Bizim Köy, 1950, 1966 UNESCO ‘Dünya Kültürüne Hizmet Ödülü'
Köyümden, 1952 (Hayal ve Gerçek adıyla 1957’de yeniden basıldı)
Memleketin Sahipleri, 1954
Kuru Sevda, 1957
17 Nisan, 1959
Köye Gidenler, 1959
Kalkınma Masalı, 1960
Eğitimde Yolumuz Nereye, 1960
İplik Pazarı, 1964
Kamçı Teslimi, 1965
Ötelerin Havası, (1965
Halktan Ayrı Düşenler (1965)
Köpeksiz Köy (1965)
Yer Altında Bir Anadolu, 1968)
Bu Ne Biçim Ülke, 1968
Zulüm Makinesi-Öğretmen Kıyımı, 1969
Kokmuş Bir Düzende, 1970
Açlık Pınarı, (1973)
Değişenler (Bizim Köy, 1975), 1977 Türk Dil Kurumu ödülü
Karanlığı Zorlayanlar, 1976
Köy Enstitüleri ve Ötesi, 1979
Bir İşçinin Günlüğünden, 1980
Hayal ve Gerçek-Değişenler (1987)
Ağlatı (Denemeler, 1989)
Faust’un Dediği (1990)
Anımsı Acımsı (1990)
Bakırdaki Kıvılcım (1992)
Köy Enstitüleri ya da Deli Memedin Türküsü (1993)

GERCEKEDEBİYAT.COM