Gerçek Edebiyat

Çin koleksiyoncuları uzun zamandır küresel sanat piyasasında itici bir güç olarak tanınıyor. Çin'in son ekonomik yavaşlaması harcama güçleri konusunda endişelere yol açtı. Ancak Art Basel ve UBS'nin Küresel Koleksiyonculuk 2024 Anketi, Çinli koleksiyoncuların belirsizlik ortamına karşı dirençli kaldığını ve bölgeye olan güvenin güçlü olmaya devam ettiğini ortaya koyuyor.

Raporun yazarı Dr. Clare McAndrew, 2023 ve 2024'ün ilk yarısında Çin'den yaklaşık 300 yüksek gelirlinin görüşlerini aldı. Anket, ülkenin gayrimenkul piyasasında devam eden krize ve düşük tüketici güvenine rağmen hem genç hem de deneyimli Çinli koleksiyoncuların koleksiyonlarını genişlettiğini, galerilerle etkileşime girdiğini ve gelecekte daha fazla sanat eseri edinme konusunda istekli olduğunu gösteriyor.

Bir kez daha, Çinli (Çin Halk Cumhuriyeti) alıcılar 2023'te sanat ve antikalara en çok para harcayanlar oldu. Ayrıca, 2024'ün ilk yarısında, diğer herhangi bir bölgenin iki katından fazla olan 97.000 ABD doları tutarındaki ortalama harcamayla en çok harcamayı yaptılar. Monako ve Londra arasında bulunan bağımsız bir sanat danışmanı olan Sue Jin, "Picasso ve Andy Warhol gibi Modern ustaların üst düzey eserleri gibi en üst kategorideki eserlere gelince iştahta bir değişiklik olmadı" diyor. "Çinli koleksiyoncular hala fırsat olduğunda en iyisini satın almak istiyor. Aslında, geçen yıl benim için önemli eserleri satmak açısından en iyi yıldı."

Ancak, koleksiyoncuların tetiği çekmeden önce daha dikkatli olduklarını belirtiyor. "2021 veya 2022'de, sadece bir PDF gördükten sonra satın alacaklardı, ancak şimdi eserlere bakmak için oraya uçmamı istiyorlar" diyor ve koleksiyoncuların satın alma işlemi yapmadan önce daha fazla bilgi istediğini açıklıyor. Jin ayrıca Çinli alıcıların önceki yıllara kıyasla 200.000 ila 500.000 ABD Doları arasında fiyatlandırılan kariyerinin ortasındaki sanatçıları satın alma konusunda daha az aktif olduğunu gözlemliyor.

Antenna Space’in Art Basel Hong Kong 2024’teki standının görünümü, Mire Lee ve Cui Jie’nin eserleriyle

Çinli zenginlerin, diğer ülkelerdeki koleksiyoncularla karşılaştırıldığında en büyük üst düzey sanatçı koleksiyonlarına sahip olmaya devam ettiğini tespit eden raporda, geçtiğimiz yıl da yine önemli bir farkla %41 ile en yüksek satın alma payının olduğuna işaret ediliyor. 

Art Intelligence Global'in kurucu ortağı olan sanat danışmanı Yuki Terase, üstelik daha seçici hale geldiklerini belirtiyor. Terase, "Fiyatlar son derece cazip seviyelere ayarlanmazsa kalitenin en üst düzeyde olmadığı orta kademede daha az aktivite var" diyor. “[Alıcıları] riskten kaçınan olarak sınıflandırmaktansa, koleksiyoncuların daha deneyimli ve kendine güvenen hale gelmesiyle piyasanın sağlıklı bir şekilde olgunlaşması olduğunu söyleyebilirim.”

Terase, Çinli alıcıların 2021'den 2023'e kadar piyasaya hakim olan genç Batılı sanatçılardan uzaklaştığını ve artık yerel, yükselen sanatçılara yöneldiğini ekliyor. Bu, raporun 2023 ve 2024'te Çinli zenginlerin harcamalarının yarısından biraz fazlasının yeni ve yükselen sanatçıların eserlerine yapıldığına ilişkin bulgularıyla tutarlı.

Çinli medya patronu ve hevesli koleksiyoncu Thomas Shao, koleksiyonculuğu 'bir yaşam tarzını sürdürmek' olarak tanımlıyor ve ciddi alıcılar geçen yıl Çin'deki durgun havaya rağmen bunu yapmaya devam etti diyor. Shao, sanat piyasasının 2024'te Çin'in lüks mallar piyasasına benzer bir seyir izlediğini belirtiyor: "Yılın ilk yarısında lüks markalar iyi satıyordu, ancak ikinci yarı daha yavaştı."

Meksika'nın Gaga adlı galerisinin Hong Kong'daki sergi standı (2024)

Luzern ve Pekin'de şubeleri bulunan Galerie Urs Meile'de ortak olan René Meile de aynı fikirde. "2024'ün ikinci yarısında Çin'de insanların [satın alma] davranışları konusunda daha fazla endişe vardı," diyor ve bunu psikolojik bir sorun olarak tanımlıyor. "Zengin insanların daha az parası olduğu anlamına gelmiyor. 1980'lerden bu yana Çin'i düşünürseniz, bu bir [ekonomik] mucize gibi. Şimdi, belirli sektörler çöküyor, ancak genel ekonomi hala büyüyor. Sadece son 30 yılda bir yavaşlama olmadı, bu yüzden insanlar buna alışkın değil." Kasvetli havaya rağmen galeri güçlü bir yıl geçirdi, ancak daha yüksek fiyatlı eserler için anlaşmaları kapatmak daha uzun sürüyor.

Meile, galerinin geçen yıl sattığı eserlerin yaklaşık %90'ının resim olduğunu söylüyor. Raporda ayrıca resimlerin koleksiyoncuların tercih ettiği ortam olarak baskın olmaya devam ettiği belirtiliyor. Özellikle Çin, küresel olarak resim için en yüksek ortalama harcamaya sahip. Meile, bunun muhafazakar bir zevkin göstergesi olmadığını ve 10 ila 15 yıl önce Çin'de video sanatına olan çılgınlığı örnek gösteriyor. "Genel olarak, koleksiyoncuların harcama [alışkanlıkları] hala başkalarının satın aldıklarıyla büyük ölçüde yönlendiriliyor. Özellikle genç koleksiyoncular arasında, başkalarının satın aldığını satın aldığınızda belirli bir güvenlik hissettiğiniz bu sürü davranışına sahipsiniz."

Yona Lee’nin Art Basel Hong Kong 2024’te Fine Arts Sydney tarafından sunulan

‘In Transit’ adlı 2024 enstalasyonu

Çin anakarasında, Küresel Koleksiyonculuk Anketi'ne katılanların ortalamadan daha yüksek bir oranı (%50) sanat danışmanlarıyla çalışıyor. Meile'nin deneyimine göre, galeri müşterilerle doğrudan ilgilenmeyi tercih ederken, birçok genç koleksiyoncu eser edinmek için özel satıcıları kullanıyor. Satıcının dediği gibi: "Tüm bu telaştan geçmek istemiyorlar. Belirli sanatçıları satın almak çok rekabetçi hale gelebiliyor." Bu arada Shao danışmanlarla çalışmaktan kaçınıyor. Şöyle diyor: "Bir koleksiyon oluştururken kendi bakış açınıza sahip olmak önemlidir. Başkalarının görüşlerine çok fazla danıştığınızda, saf bir koleksiyon olmaktan çok yatırım değeri haline gelir."

ÇİNLİLER ALDIKLARI TABLOYU SATMIYORLAR

Jin, ciddi koleksiyoncuların sanatı bir yatırımdan çok daha fazlası olarak gördüğünü söylüyor. Bir müşterinin Nicolas Party eserinin değerinin 2023'te önemli ölçüde artmasına kayıtsız kalmasına dair bir örnek veriyor. "2 veya 3 milyon kar elde edebilseler bile, bu yine de onlar gibi koleksiyoncuları satmaya motive etmez," diyor.

Rapora göre, sanat eseri satışı söz konusu olduğunda, anakara Çin, önümüzdeki yıl içinde bir eseri elden çıkarmayı planlayan katılımcıların en düşük oranına sahip (%33 - son 3 yılın en düşük oranı). Aslında, olası alıcıların oranı ülkedeki satıcıların oranının iki katıydı.  

Tercih edilen satın alma kanalları açısından, rapor, açık artırma tabanlı harcamaların en büyük payının anakara Çin'den zenginler tarafından yapıldığını, %27'nin (küresel olarak %20'ye kıyasla) ve bölgedeki bayiler aracılığıyla yapılan harcamaların %39 olduğunu gösteriyor. Shao gibi birçok koleksiyoncu, öncelikle doğrudan galerilerden satın alır ve şahsen işlem yapar. Genç koleksiyoncu Cherry Xu da galerilerden ve sanat fuarlarından eser edinmeyi tercih ediyor. Geçtiğimiz yıl İsviçre'deki Art Basel'de keşfettiği Mexico City merkezli galeri Gaga örneğini veriyor. Ayrıca kendisi için yeni olan Los Angeles merkezli bir galeri olan Château Shatto'dan da eser edindi. Bu, 2024'ün ilk yarısında Çin anakarasının yeni galerilerden en yüksek koleksiyoncu oranına (%56) sahip olduğunu gösteren raporla örtüşüyor.

MİLENYUM KUŞAĞI OUT X KUŞAĞI İN

Anket, milenyum kuşağı arasında harcamaların azaldığı ve X kuşağı koleksiyoncuları arasında harcamaların arttığı küresel bir eğilim gösterse de, genç koleksiyoncular Çin'de önemli bir rol oynamaya devam ediyor. Shao, "Şaşırtıcı bir şekilde, 1995'ten sonra doğan tüm genç nesil -yeni para- geçen yıl aslında oldukça aktif bir şekilde koleksiyon yapmaya başlamıştı" diyor. Meile de 20'li yaşların ortasından 30'lu yaşlara kadar birçok yeni alıcının galerisinden eser edindiğini gördü.

Thao Nguyen Phan’ın Art Basel Hong Kong 2024’teki Galerie Zink standındaki çalışması

Üniversitede güzel sanatlar okuyan ve 5 yıl önce koleksiyon yapmaya başlayan Xu, meslektaşlarının çoğunun tutkulu koleksiyoncular olduğunu söylüyor. Ancak geçen yıl, yeni sanatçıların eserlerini satın alırken daha dikkatli olduklarını itiraf ediyor. "2 yıl öncesine göre çok farklı. Şu anda tüm pazar çok yavaş. Ben de yavaşladım," diyor ve dünyanın dört bir yanındaki bienalleri, sergileri ve fuarları ziyaret etmeye daha fazla zaman harcadığını açıklıyor. "Bir sanatçıyı ilk gördüğünüzde karar vermek için acele etmenize gerek olmadığını düşünüyorum." Bunu söyledikten sonra Xu, geçen yıl keşfettiği birkaç sanatçının eserlerini satın aldı. Bunlar arasında Alman sanatçı Cosima von Bonin, Fransız sanatçılar Mimosa Echard ve David Rappeneau, Japon sanatçı Yu Nishimura ve Portekizli sanatçı Bruno Zhu yer alıyor.

EN AÇIK FİKİRLİ ALICILAR ÇİNLİLER

Rapora göre, satın aldıklarının çeşitliliği, anakara Çinli alıcıların dünyanın çeşitli yerlerinden sanat eseri satın alırken en açık fikirli kişiler olduğunu vurguluyor. Gelecekteki satın alımlar sorulduğunda, Çinli alıcıların %57'si bölgeye göre belirli bir tercihleri olmadığını söylüyor. Buna karşılık, tüm pazarlardaki katılımcıların çoğunluğu gelecekteki satın alımlar söz konusu olduğunda bölgesel bir odak noktasına sahipti.

Genel olarak, Çinli zenginler en aktif satın alma planlarından bazılarını bildiriyor ve %70'i önümüzdeki yıl eser satın almayı planlıyor. Meile, Çin'deki havanın karamsar olmaya devam ettiğini, ancak pazara giren yeni koleksiyoncuların sayısının artmasından cesaret aldığını belirtiyor. Jin, vakıf ve özel müzelerdeki müşterilerinin daha büyük bir misyona dayalı olarak koleksiyonlarını genişletmek için sistematik olarak satın almaya devam ettiğini söylüyor.

Xu gibi bazı genç koleksiyoncular da Çin'deki sanat ekosistemine katkıda bulunmayı umuyor. Cheruby adlı kar amacı gütmeyen bir kurum kurma sürecinde ve Mart ayındaki Art Basel Hong Kong'dan önce Şanghay'da Los Angeles merkezli sanatçı Andrew J. Greene için bir pop-up sergiye ev sahipliği yapacak. "Bu yıl, buraya biraz yeni enerji getirmek için heyecan verici bir şey yapmak istiyorum" diyor.

Art Basel ve UBS Sanat Piyasası Raporu 2024’ü buradan indirin

Payal Uttam
(artbasel.com)
Gercekedebiyat.com