Bir 'Karanlıklar Prensi' komitacı olarak Memduh Şevket Esendal'in bilinmeyen yaşamı
Gazeteci Necdet Pekmezci, bizim yetenekli masum ve 'sıradan' bir yazar olarak tanıdığımız Memduh Şevket Esendal’ın bilinmeyen yaşamını yazdı.
Memduh Şevket Esendal’ın kült öykü-romanının adı Ayaşlı ve Kiracıları... Sıradan insanların, sıradan yaşamlarının ilmihalidir Ayaşlı ve Kiracıları’nda anlatılanlar. Memduh Şevket Esandal da "sıradan" bir yaşamın sahibiyken, İttihat ve Terakki ile hemhal olduktan sonra sıra dışına çıkar, “mühim” zevat arasındaki yerini alır. Her ne kadar M. Kemal’in “mutat zevat” sofrasından sürgün edilse de, bir başka Kemal’in küsuratının yekunu olarak bilinir. Büyük Efendi Talat Paşa’nın Teşkilat-ı Mahsusa’daki gölgesi ve "Küçük Efendi" namlı Kara Kemal’in İlla ki bir “efendi” titri aranırsa, "Karanlıkların Efendisi" daha bir yakışır Memduh Şevket’e! Teşkilatın ünlü silahşoru Yakup Cemil’in hallinde mühim roller üstlendiği vakidir. İşin aslı komitacıdır Memduh Şevket! İstibdat-meşrutiyet-cumhuriyetin mühim simasıdır bir yanıyla. Karanlık Tanrısı Erebus, dünkü çocuk kalır yanında Memduh Şevket’in! Yeraltında yürüyenlerin önde gideni Memduh Şevket’in Yakup Cemil’in hallinde de adı geçer, Gazi Paşa’ya karşı tertiplenen İzmir Suikastında da… İlkinde Talat Paşa almıştır ipten Memduh Şevket’i, ikincisinde İsmet Paşa… Bir yanı komünisttir, diğer yani faşist; bir yanı liberaldir diğer yanı muhafazakar! Yeraltı örgütlerinin efendisinin haddi hududu bilinmiyor; el verdiklerini de sadece tahmin etmek mümkün. Kimler yok ki el verdikleri arasında: Mesela FETÖ ile ünlenen eski istihbaratçı Enver Altaylı’nın babası Şakir Altaylı’yı keşfeden de o! Taşkent’in namlı komünistlerinden Şakirt Altaylı, Özbekistan - Tacikistan arasında Komsomol adına çalışırken, dönemin Kabil Büyükelçisi Memduh Şevket Esandal’ın tavassutuna mazhar olduktan sonra, Türkiye’de ikamete tabi tutuluyor. Adana’ya yerleşen Şakir Altaylı, haliyle siyasetteki yerini MHP saflarında alıyor; Alpaslan Türkeş’in iltifat ettiği kişiler arasında adı ilk sıralarda geçiyor. Burada da durmuyor Memduh Şevket, dönemin meşhur komünistlerinden Abidin Nesimi’yi de koruyup kolluyor "devletin bekası" için… Ardından yine FETÖ’nün hamisi Kasım Gülek’i keşfediyor, CHP Genel Sekreteri olarak bildiğimiz Memduh Şevket Esandal… CHP’de siyaset yapmasını Memduh Şevket’e borçlu Kasım Gülek. Hatta Memduh Şevket’in veliahdı saymak da mümkün kendisini. Çünkü Memduh Şevket’in koltuğuna oturuyor sonraları… Üstad Necip Fazıl’ı da ihmal etmiyor Memduh Şevket! Necip Fazıl’ın CHP’den milletvekili aday adayı olmasının müsebbibidir de Memduh Şevket! Ve haliyle eski Başbakan merhum Bülent Ecevit de nasibine düşeni alıyor Memduh Şevket’ten… Kader hükmünü sürüyor ve 16 Mayıs 1952’de vefat ediyor M.Ş.E rumuzlu Memduh Şevket… Bülent Ecevit, ardından Ulus’un sanat köşesinde “Ölümü Üzerine: M.Ş.E.’ye Dair” başlıklı bir "M.Ş.E.’nin öldüğüne, ben, genç neslin kendi hâlinde bir yazarı olarak yakınıyorum. Dostlarının nasıl üzüldüklerini tahmin etmeye ise, yaşına, sıhhatinin bozukluğuna rağmen heybetli kalmış, sözü yazısı kadar tatlı o sevimli ihtiyarı birkaç defa görmüş, ağzından üç-beş kelime işitmiş olmak yeter!” Ki bu coğrafyada sadece gizli dosyalar masumdur, sadece onlar birbirlerinin yüzlerine bakabilirler… Meraklısına not: Memduh Şevket Esendal: Oğullarıma mektuplar-Kızlarıma mektuplar Necdet Pekmezci
yoldaşı olarak da tanınır Memduh Şevket Esandal!
yazı kaleme alıyor ve şunları yazıyor:
Abidin Nesimi: Türkiye Komünist Partisi’nde Anılar ve Değerlendirmeler 1909 – 1949
Mehmet Mert Çam: İttihat ve Terakki Düşerken
(gazeteistasyon.com)
Gercekedebiyat.com
Yazar Hakkında
YORUMLAR