Türkçe ilk 1 Mayıs şiiriyle Yaşar Nezihe'yi saygıyla anıyoruz
1 Mayıs için Türkçede ilk şiiri bir kadın şair olan Yaşar Nezihe yazmıştır. İşte 1880-1971 yılları arasında yaşayan Yaşar Nezihe (Bükülmez)’in yazdığı şiir.
BİR MAYIS Ey işçi Sa'yınla edersin de "tufeyli"leri zengin Rahat yaşıyor, işçi onun emrine münkâd; Zenginlere pay verme, yazıktır emeğinden. Sen boynunu kaldır ki onun boynu bükülsün. Ey işçi Baştanbaşa işte koca dünya hareketsiz; Patron da fakir işçilerin kadrini bilsin, Dün sen çalışırken bu cihan böyle değildi, Herkes yaya kaldı, ne tren var, ne tramvay Bir gün bırakınca işi halk şaşkına döndü, Sayende saadetlere mazhar beşeriyet; Boynundan esaret bağını parçala, kes, at! YAŞAR NEZİHE BÜKÜLMEZ KİMDİR? Doğum Tarihi: 14/01/1882, Silivrikapı, İstanbul Silivrikapı'da, Baruthane Yokuşu üzerindeki Hünkâr İmamı Sokağı'ndaydı evimiz. Evimizin yakınındaki dere kenarlarından papatya, ısırgan otu, deve dikeni, ebegümeci tohumları toplayarak aktarlara satıp, kazandığımın kırk parasını mahalle mektebinin hocasına, kırk parasını da kalfaya vererek bir süre okuma isteğimi doyurmak için çabaladım. Fakat bu şekilde ancak bir yıl mahalle mektebine devam edebildim. Aldığım eğitim bu kadardır. Yaşamım süresince geçimimi sağlamamda büyük ölçüde yardımcı olacak dikiş, nakış bilgisini de yine bu dönemde komşu kızlarından edindim. Edebiyatı, aruzla şiir yazmayı da kendi kendime öğrendim. 1896 yılında 14 yaşındayken Ahmet Rasim'in çıkardığı "Hanımlara Mahsus Malûmat" adlı kadın gazetesinde Leyla Feride imzasıyla yazılmış bir şiiri okudum, çok beğendim. Ben de öyle şiirler yazmak istedim. Ve şiir yazmaya böyle başladım. İlk şiirlerimi Mazlume veya Mahmure takma adlarıyla yayımladım. 1901 yılında Terakki gazetesinde yazmaya başladım. "Hanımlara Mahsus Gazete"nin adeta daimi yazarı oldum. "Sabah", "Menekşe", "Kadın Yolu" ve "Kadınlar Dünyası" gibi dergilerde de yıllarca şiirlerim yayımlandı. 1923 yılı Mayıs ayında Bir Mayıs adlı şiirimi yazdım. Aydınlık dergisinde yayımlandı. Dört dosya dolusu şiirlerim var. (Yaşar Nazihe'nin bu özyaşamöyküsü -Özyaşamöyküsü tefrikası-, Akşam Gazetesi ve Tanin Gazetesi -Tarih tesbit edilememiştir- yayınlanmıştır. Kaynak: istanbulkadinmuzesi.org) YAŞAR NEZİHE'NİN ESERLERİ Bir Deste Menekşe (Şiirler), Marifet Kütüphanesi, İstanbul, 1913 YAŞAR NEZİHE'NİN ÜYELİĞİ Amele Cemiyeti üyesi
Bugün hür yaşamak hakkı seninken
Patronlar o hakkı, senin almışlar elinden.
Kalbinde niçin yok ona karşı, yine bir kin?
Lakin seni fakr etmede günden güne berbâd.
Azm et de esaret bağı kopsun bileğinden,
Bir parça da evlatlarının çehresi gülsün.
Mayıs birde bu birleşme gününde
Bişüphe, bugün kalmadı bir mani önünde.
Yıllarca bu birlikte devam eyleyiniz siz.
Ta'zim ile, hürmetle sana başlar eğilsin,
Bak fabrikalar uykuya dalmış gibi şimdi.
Sen bunları hep kendin için şan-ü şeref say.
Ses kalmadı, her velvele bir mum gibi söndü.
Sen olmasan etmezdi teali medeniyet.
Kuvvetedir hak. Hakkını haksızlara anlat.
Ölüm Tarihi: 05/11/1971, İstanbul
Mezarı: Küçükyalı Mezarlığı, Maltepe, İstanbul
Feryatlarım (Şiirler), 1924, Vatan Matbaası, İstanbul
Nevsal (Özyaşamöyküsü tefrikası), Akşam Gazetesi, Tanin Gazetesi (Tarih tesbit edilememiştir)
YORUMLAR