Gerçek Edebiyat

Saygıdeğer Ekselansları, Dünya Rus Halk Konseyi'nin saygıdeğer katılımcıları, kardeşlerim!

Konseyimizin 20. oturumuna hepinize sıcak bir şekilde hoş geldiniz.

Nasıl ki tüm halkımız ve ülkemiz bu 20 yılda çok zor bir yoldan geçtiyse, Katedral de yolun zor bir kısmından geçti. Ve bugün, her zaman olduğu gibi, insanları en çok endişelendiren şey hakkında Konsey toplantısında konuşmaya çalışıyoruz. 

Elbette gündemde heyecan verici birçok konu var. Ve bu nedenle, belki de en önemlisi, en temel olanı görmezden gelmek  kolay değildir.

Uzun müzakerelerden sonra, Konsey Bürosu, Konsey Başkanlığı "Rusya ve Batı" konusu hakkında, bugün ilişkilerimizde neler olup bittiği hakkında konuşmaya ve belki de Rusya ve Batı sorununa bakmaya karar verdi: Batı, yanlış sonuçlara yol açabilecek anlık siyasi gündemin konumundan çok fazla bir şey değil.

Rusya ve Batı arasındaki ilişki söz konusu olduğunda, hatta "Rusya ve Batı" ifadesinin kendisi bile genellikle iki tür ilişkilendirme ortaya çıkar: 

Birincisi, Batı toplumunun her zaman gelişmiş fikirlerin ve başarıların temsilcisi olduğu ve rahatlığın, maddi refahın ve bilimsel ve teknolojik ilerlemenin onunla ilişkili olduğu fikriyle ilişkilidir. "Rus olan" gelişmede geride kalıyor.  "Doğru" yolda ilerlemek için Rusya'nın yalnızca Batı'nın yaşamını karakterize eden sosyal, politik ve ekonomik gelişme yönlerini benimsemesi, yani mevcut modelleri kopyalaması ve gelişmeyi dikkatlice incelemesi gerekiyor. Ne var ki tarihin gösterdiği gibi, bu “gelişmeyi yakalama” yaklaşımının, ulusal çıkarlarla uyumlu olduğu söylenemez; ek olarak, "yakalama" ilkesinin kendisi a priori, geri kalmışlığı gerektirir. 

Yakalarsak hep geri kalırız, dolayısıyla Batı modelini bir ideal ve kalkınma örneği olarak sunan bu yaklaşımda, Rusya'nın gelişimi için tehlikeli bir şey var.

İkinci fikir, iki dünya arasında var olan sözde uzlaşmaz, doğuştan gelen bir antagonizma fikrini ifade eder: Batı uygarlığı ve Rus uygarlığı.

Her iki modelin destekçileri, onların doğruluğunu desteklemek için yeterli sayıda tarihsel örnek verebilirler ve vermektedirler. Evet, bu örnekler oldukça çelişkili olacak.

Batı medeniyetinin kazanımlarının alınmasının Rusya için faydalı olduğu örnekler elbette var: Özellikle, Rus edebiyatının Rus kültürünün "altın" Puşkin çağını ilk akla gelen. Batı kültürünün, 18. yüzyılda, 19. yüzyılın belirli dönemlerinde ve en azından XX yüzyılın başında Rusya'nın gelişmesindeki etkilerini nasıl inkar edebiliriz?   

Batı dünyası ile olan ilişkilerimizin tarihinde, saldırıya karşı direnişin insanlarımız için bir ölüm kalım meselesi olduğu açık silahlı çatışma anları da olmuştur. Örneğin, yaşama, özgürlük ve bağımsızlık hakkımızı savunduğumuz 1612, 1812 ve 1941'de durum buydu.

Ulusal özellikleri ve manevi kültürel bağları dikkate almadan, yabancı dünya görüşü modellerinin ve siyasi modellerin Rus toprağına körü körüne transferinin, çoğu zaman, -daha doğrusu- neredeyse her zaman büyük sonuçlara yol açtığı unutulmamalıdır: Geçen yüzyılın başında ve sonunda olduğu gibi ölçekli şoklar ve trajediler.

Ancak Batı toplumu için Rusya ile karşı karşıya gelmek çoğu zaman çok feci sonuçlara yol açtı. Çatışma, mevcut çelişkileri şiddetlendirdi, büyük ekonomik, politik ve itibar kayıplarına yol açtı ve en önemlisi, çok fazla insan kaybına mal oldu.

Aynı zamanda, genel olarak "Batı dünyası" dediğimiz şeyin homojen bir özden uzak olduğunu anlamak önemlidir. Ulusötesi küreselciler var, Hıristiyan gelenekçiler var, Avrupa şüpheci milliyetçiler var, solcular var.

Ve bugün her seferinde açıklığa kavuşturmak gerekiyor: biz  ne tür bir Avrupa'dan bahsediyoruz?

Bugün birçok "Avrupa" var. Biri dini değerlere sahip, diğeri dar anlamda ulusal, üçüncüsü ise küresel. Her biriyle nasıl ilişki kuracağımızı anlamamız gerekiyor.

Bu nedenle, Rusya'nın Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ülkeleriyle ilişkilerini anlatan - hem yetişme hem de çatışmacı - her iki model de artık dünyadaki gerçek manevi ve kültürel duruma tekabül etmiyor. Batı ile gelecekteki ilişkilerimizi belirlemede bunu anlamanın ve bunun üzerine inşa etmenin bizim için çok önemli olduğunu düşünüyorum.

Dikkate alınması gereken diğer önemli nokta, Batı toplumunu sarmış olan derin bir kimlik krizi duygusudur. Bu krizin merkezinde manevi düzenin bir çelişkisi var: bir yandan toplumda küreselci eğilimler işliyor, bilinçli laiklik ve liberal/faydacı fikirleri aktif olarak destekleniyor ve diğer yandan tüm bunlar ulusal güçlerin direnişiyle karşılaşıyor: Hıristiyan tarihi ve manevi kökleri olan kültürel gelenekler.

Sonuç olarak, modern toplum modeli giderek daha az kendini yeniden üretebilmektedir. 16.-19. yüzyıl burjuva devrimlerinin bayraklarında yazılı olan idealleri artık takip edemiyor. "Kardeşlik" ve "eşitlik" sözcükleri, liberal siyasi sözlükten uzun zaman önce çıkmıştır ve yine de bir zamanlar bu sözcüklerde çok önemli, denilebilir ki, merkezi bir yer işgal etmişlerdir.

Öte yandan, "demokrasi" kelimesinin, sadece demokratik kurum ve ilkelerle ilgili sorunları gösteren birçok açıklayıcı tanım ortaya çıktı. Örneğin "insan hakları": Dünyanın bazı yerlerinde ihlaller fark edilmez, bazılarına ise çok dikkat edilir ve hatta abartılır!

Ancak dünya görüşü koordinatlarında olası bir kademeli değişikliği gösteren işaretler var. Bu, özellikle, Hıristiyan olanlar da dahil olmak üzere ahlaki değerlere dönüş için toplumsal bir talebin olduğu bir dizi Avrupa ülkesinde zaten oldukça açık olan süreçlerle kanıtlanmaktadır.

İşbirliğinin bir diğer önemli yönü de kültürel değişimdir. Ve burada asıl şey, gerçek değerleri yanlış olanlardan makul bir şekilde ayırmaktır.

Allah insanı özgür yaratmıştır. Ve her bir birey, tüm uluslar ve uluslar grupları kendi yolunu - kültürel yaratıcılığın yolunu, gelişme yolunu ve dini terimlerle konuşursak, Tanrı ile işbirliği yolunu seçmekte özgürdür. Yaradan tarafından bize verilen özgürlük, bazı insanların başarılı olduğu, bazılarının ise geride kaldığı tek, tartışmasız bir gelişme yolunun varlığını dışlar.

Bu nedenle, Rusya'nın ve Batı'nın karşıt gelişim yollarından ve Rus gelişiminin yakalama vektöründen değil, paralel gelişme yolunun gerçeğini tanımak için büyük Rus bilim adamı Nikolai Danilevsky'den bahsetmek doğru olacaktır.

Bu görüş "paralelcilik" görüşüdür. "Paralel", izole anlamına gelmez. Paralel, karşılıklı dışlama anlamına gelmez. Paralel, her iki gelişme yolunun kimliği ve var olma hakkı üzerinde ısrar eder.

İlahi dünya düzeninin özgürlük ve sevgi gibi Hıristiyan ilkelerine dayanarak, siyasi normları ve kültürel standartları dikte etme ve tek taraflı olarak dayatma girişimlerini hariç tutarak, tüm kültürlerin ve medeniyetlerin eşit saygınlığını teyit etmeli, karşılıklı anlayış ve eşit, karşılıklı olarak zenginleştirici çaba göstermeliyiz.  

Hem bireyler arasındaki hem de insan toplulukları arasındaki ilişkiler, işbirliği ve etkileşime dayanmalı,  çıkarlarına zarar vermemeli ve kötülük ekseni" gibi yeni ayrım çizgileri çizmeden "uygar dünya", "barbar dünya", "iyilik ekseni" etiketlerini yapıştırmadan olmalıdır.  

Ortak sorunlarla karşı karşıyayız, ancak bunları farklı algılıyoruz. Elbette, uluslararası terörizm ve kitle imha silahlarının yayılması ihtimalinin insanlığı tehdit ettiği konusunda hemfikiriz. Küresel salgınların riskleri, yeni ölümcül virüs türlerinin ortaya çıkması, doğal afetler ve insan kaynaklı afetler konusunda eşit derecede endişeliyiz.

Aynı zamanda, biz Rus dünyasının temsilcileri, sadece varlığımızın dış koşullarındaki değişikliklere değil, aynı zamanda insan ruhunu etkileyen içsel değişikliklere de dikkat etmeye çağırıyoruz.

Biyolojik türlerin yok olma ihtimali, "küçük kardeşlerimizin" akıbeti, Yaradan'ın yarattığı biyolojik çeşitliliğin yok olması elbette bizleri üzüyor. Ancak halkların, dillerin, kültürlerin, yani gezegende var olan etnokültürel çeşitliliğin ortadan kalkması ihtimali daha az endişe verici değil.

Bugün, doğmamış çocuklara yönelik insanlık dışı muamele sorununun, toplu kürtajları, aile kurumunun yıkımını, temel ahlaki değerlerin erozyonunu, geleneksel din kültürlerine saldırıyı, özellikle de ifade edildiği gibi olduğuna inanıyoruz.  

Gözlerimizin önünde gerçekleşen insan varoluşunun ahlaki temelinin baltalanması, dünyayı insanlıktan çıkarmakla tehdit ediyor. Fütürologların post-insan konusunu giderek daha fazla gündeme getirmesi ve transhümanizmin - insan doğasının yakın zamanda üstesinden gelinmesi ve yeni bir akıllı varlık sınıfının ortaya çıkması doktrini - giderek daha popüler hale gelmesi tesadüf değildir.

Son olarak, büyük ölçüde adil olmayan uluslararası ekonomik ilişkilerden kaynaklanan eşitsiz sosyo-ekonomik kalkınma sorunundan bahsetmeden geçemeyiz.

Bu, çok çeşitli küresel sorunlara yaklaşımlardaki farktır. Ancak soru şu ki, bu fark maalesef her yıl daha da ağırlaşıyor. Bunun nedeni, Rusya ile Batı medeniyeti ülkeleri arasında, Soğuk Savaş döneminde bile var olmayan, büyüyen değer farkıdır.

O zamanlar Batı birleşikti ve kimliğinin Hıristiyan temellerini sorgulamadı. SSCB'de Sovyet devletinin açık ateizmine rağmen, toplumumuzda Hıristiyan değerleri ve geleneksel etik birçok yönden egemen oldu. Sovyet sinemamızda ve Sovyet edebiyatımızda çok açık bir şekilde temsil edilen bu ortak değer tabanı sayesinde ideolojiler ve ekonomik modellerdeki farklılıklara rağmen onlarca yıl devam eden bir diyalog mümkün oldu. Böyle bir diyalog yürütme gerçeği, birçok sorunun çözümüne katkıda bulundu ve eminim ki nihayetinde Üçüncü Dünya Savaşı'nın önlenmesine yardımcı oldu.

Burada, Rus Kilisesi'nin o dönemdeki dış faaliyeti hakkında birkaç söz daha söylemek istiyorum. Kilisemizin sözde ekümenik harekete aktif olarak katıldığını biliyorsunuz - bu Batılı Hıristiyanlarla bir diyalogdu. 

Bu diyalog neden mümkün oldu? Çünkü Batılı Hıristiyanlarda, her şeyden önce etik konumlarına bakıldığında, bizim gibi düşünen insanları gördük. Batı Hıristiyan dünyasının, insan, aile, Tanrı ile ilişki, doğa, insan konularında hiç şüphesiz aynı değerleri paylaştığını gördük ve bu diyalog için ön koşulları yarattı.

Bugün, bu ortak değer platformu paramparça oldu! Çünkü Batı Hristiyanlığının çoğu, güçleri memnun etmek için temel evanjelik ahlaki konumlarını yeniden tanımlıyor.

Bu nedenle, Katolik Kilisesi ile olan ilişkimiz dışında diyalog durakladı. Çünkü Katolik Kilisesi -ve yüce Tanrı her zaman böyle olmasını engellesin amin- dış dünyanın muazzam baskısına rağmen sevindirici haber verme yeteneğinden yoksundur.

Kiliseler arası, Hıristiyanlar arası bağlarımız bugün pratikte Batı Protestanlığı ile gerçek bir diyalog içermiyor.

Bu, yalnızca dinler arasında değil, aynı zamanda uygarlık anlayışımızda yeni ayrım çizgilerinin ortaya çıktığı gerçeğine tanıklık ediyor.

Kaynak: zavtra.ru

Gerçekedebiyat.com