Gerçek Edebiyat

6 Kasım 1494 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu'nun 9. padişahı Yavuz Sultan Selim'in sancak beyi olduğu Trabzon'da dünyaya gelen Sultan Süleyman Han, çocukluk yıllarını burada geçirdi.  

Eğitimine daha sonra Topkapı Sarayı'ndaki Enderun'da devam eden Sultan Süleyman, bilim, din, askeriye ve edebiyat alanlarında derin bir eğitim aldıktan sonra Saruhan Sancak Beyliği görevine atandı.  

Babası Yavuz Sultan Selim'in 22 Eylül 1520'de vefatının ardından İstanbul'a gelen Sultan Süleyman, 30 Eylül 1520'de Osmanlı tahtına çıktı.  

Genç yaşta tahta geçen Süleyman, ilk seferini 18 Mayıs 1521'de Macaristan Krallığı'nın yönetimi altında bulunan Belgrad'a düzenledi ve bu önemli şehri Osmanlı topraklarına kattı.  

Ardından, stratejik öneme sahip Rodos Adası'nı ele geçirmek için sefere çıkan Kanuni, bu operasyondan da başarıyla döndü.  

Sultan Süleyman, çocukluk yıllarından beri dostu olan Has Odabaşı Pargalı İbrahim'i 27 Haziran 1523'te veziriazam olarak atadı.  

Osmanlı'nın Akdeniz'deki hakimiyetini pekiştirmek amacıyla 1532 yılında Barbaros Hayreddin Paşa'yı Donanma-yı Humayun'un başına getirdi.

Ayrıca, devlete karşı çıkan isyanları destekleyen Safeviler üzerine Irakeyn Seferi düzenleyerek Tebriz ve Bağdat gibi önemli şehirleri ele geçirdi.  

Ancak ilerleyen yıllarda, özellikle seferlerdeki başarısızlıklar ve saraydaki çekişmeler nedeniyle Pargalı İbrahim Paşa'yı 15 Mart 1536'da idam ettirdi.  

1538 yılında Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması ile Cenevizli Amiral Andrea Doria liderliğindeki Haçlı donanması arasında gerçekleşen Preveze Deniz Savaşı Osmanlı'nın zaferiyle sonuçlandı.  

Bu zafer, Kanuni Sultan Süleyman'ın Akdeniz'deki üstünlüğünü daha da artırdı. Kanuni'nin hayatındaki siyasi ve ailevi çalkantılardan biri ise büyük oğlu Şehzade Mustafa ile yaşandı.  

6 Ekim 1553'te Konya Ereğlisi’nde babasını ziyaret etmek isteyen Şehzade Mustafa, tahtı ele geçirme planları olduğu iddiasıyla babasının otağında idam edildi.  

Bu olay, Kanuni'nin hayatındaki en dramatik anlardan biri olarak tarihe geçti. Mimar Sinan'a inşa ettirdiği Süleymaniye Camisi'nin yapımı yaklaşık 6 yıl sürdü ve 7 Haziran 1557'de görkemli açılışını yapan Sultan Süleyman, burada cuma namazı kılarak camiyi ibadete açtı. 

Kanuni'nin eşi Hürrem Sultan'ın 1558'deki vefatı ise hükümdarı derinden etkileyerek hayatında önemli bir boşluk bıraktı. 

Kanuni'nin oğulları Şehzade Bayezid ve Şehzade Selim arasındaki çekişme de büyük bir trajediye neden oldu. 

Konya Ovası'nda iki kardeş arasında geçen savaşı Şehzade Selim kazandı. Mağlup olan Şehzade Bayezid Safeviler’e sığındı; ancak Kanuni, Şah Tahmasb’a Kars Kalesi'ni verme ve yüklü bir ödeme karşılığında oğlunu teslim aldı. 

Şehzade Bayezid ve oğulları, 23 Temmuz 1562’de idam edilerek Sivas'ta defnedildi. Sultan Süleyman'ın son yıllarında gerçekleşen Malta Kuşatması 1565 yılında başarısızlıkla sonuçlandı. 

Bu yenilginin ardından Osmanlı'nın batıdaki itibarı için yeni bir sefer planlayarak Zigetvar'a doğru harekete geçti. 

Ancak sefer sırasında gut hastalığı ile mücadele eden Kanuni, Zigetvar kuşatmasının hemen öncesinde, 7 Eylül 1566’da vefat etti. Kanuni'nin ölümü ordunun moralini ve seferin gidişatını etkilememesi adına gizli tutuldu. 

Kanuni Sultan Süleyman'ın ölüm haberi, kuşatmanın gidişatını riske atmamak için gizli tutuldu ve naaşı geçici olarak tahtının altında gömüldü.  

Sultan'ın vefatı, 42 günün ardından fethedilen kaleden sonra payitahta gönderilen bir haber ile tahta geçecek olan II. Selim'e iletildi. Yeni padişah Selim Belgrad'a ulaştığında, Kanuni'nin ölümü resmi olarak duyuruldu.  

Yaklaşık 46 yıl boyunca Osmanlı tahtında kalan Kanuni, cenaze namazının ardından Süleymaniye Camii'ndeki türbeye defnedildi.  

Osmanlı tarihinin en uzun süre hüküm süren ve en çok sefere çıkan padişahı olarak tanınan Sultan Süleyman, Batı dünyasında "Muhteşem Süleyman" ve "Büyük Türk" unvanlarıyla anılmaktaydı.  

Padişahlığı döneminde Osmanlı topraklarını 6 milyon 557 bin kilometrekareden 14 milyon 983 bin kilometrekareye çıkarmıştı. Kanuni, Osmanlı’da kendisinden önceki dokuz padişahın kararlarını bir araya getirip tek bir kanunname yayımlayarak hukuk sistemini düzenledi. "Kanuni" lakabını ise yasaları titizlikle uygulaması ve kanunlara bağlılığı nedeniyle aldı.  

Babası Yavuz Sultan Selim’in yapımına başladığı I. Selim Külliyesi'ni tamamlayan Kanuni, oğlu Mehmed için Şehzadebaşı Camii'ni, kızı Mihrimah Sultan için Üsküdar'daki Mihrimah Sultan Camii'ni, hastalığı nedeniyle hayatını kaybeden oğlu Cihangir adına ise Cihangir Camii'ni yaptırdı.  

İmparatorlukta su ihtiyacını karşılamak için İstanbul’daki su tesislerini yenileyerek Kırkçeşme su sistemini kuran Kanuni, ordunun sefere çıkarken kolaylıkla ulaşım sağlaması amacıyla Büyükçekmece'de Mimar Sinan'a bir köprü yaptırdı.  

Mimari mirasıyla öne çıkan padişah, sadece yeni eserler inşa etmekle kalmayıp, savaş ganimeti olarak getirilen kitap ve sanat eserleriyle Osmanlı'nın kütüphane kültürünü de geliştirmiştir.  

Kanuni döneminde eğitim alanında yenilikler yapılmış; medrese eğitimi iki aşamalı hale getirilmiştir. Sahn-ı Seman medreselerinde hukuk, ilahiyat ve edebiyat alanlarında; Süleymaniye medreselerinde ise matematik ve tıp alanlarında eğitim verilmesi sağlanmıştır.  

Şair kimliğiyle ön plana çıkan ve "Muhibbi" mahlasıyla şiirler yazan Sultan Süleyman’ın divanında toplam 2 bin 779 gazel bulunmaktadır ve tarihte en çok gazel kaleme alan kişi olarak bilinmektedir. 
Gercekedebiyat.com