Gerçek Edebiyat

Avçı neçe al bilse, adhığ ança yol bilir
Avcı ne kadar hîle bilse, ayı o kadar yol bilir.
 
Agılda oglak togsa arıkda otı öner 
Ağılda oğlak doğsa, dere boyunda otu biter.
 
Agız yese köz uyadur 
Ağız yese göz utanır.
 
Alımçı arslan, berimçi sıçgan 
Alacağına arslan, vereceğine sıçan.
 
Alın arslan tutar, küçin sıçgan tutmas 
Hîle ile arslan tutulur, zor ile sıçan tutulmaz.
 
Alp çerikde, bilge tirikde 
Yiğit orduda, bilgin mecliste belli olur.
 
Anuk otru tutsa yokka sanmas 
Öne konan yemek ikram edilmemiş sayılmaz.
 
Arı kapçıtsa ısrur 
Arı kızdırılırsa sokar.
 
Arslan karışa sıçgan ötin ködezür 
Kocayan arslan sıçan deliğini gözler.
 
Balık subda közi taştın 
Balık suda, gözü dışarıda.
 
Bilmiş yek bilmedük kişiden yeğ 
Tanıdık şeytan yabancıdan iyidir.
 
Bir karga birle kış kelmes 
Bir karga ile kış gelmez
 
Böri koşnısın yemes
Kurt komşusunu yemez.
 
Buğday katında sarkaç subalur 
Buğdayın yanında karamuk otu da sulanır.
 
Buzdan suv tamar 
Buzdan su damlar.
 
Çakşak üze ot bolmas, çakrak bile ubut bolmas  
Taş üstünde ot olmaz, yavşak kişide ar olmaz.
 
Ebdeki buzagu öküz bolmas 
Ev içinde bakılan buzağı öküz olmaz.
 
Ebek ebğe tegmez 
Aceleci evine varamaz.
 
Erik erini yaglıg, ermegü başı kanlıg
Yürekli kişi yağlı, tembelin başı kanlı olur.
 
Ermegüğe bulıt yük bolur
Tembele bulut yük olur.
 
Ersek erğe tegmes, ebek ebğe tegmes
Oynak kadın koca bulamaz, aceleci evine varamaz.
 
Etli tırñaklı eyirmes 
Et tırnakdan ayrılmaz.
 
Eyğü er süñüki erir atı kalır 
İyi kişinin kemiği erir, adı kalır.
 
It ısırmas, at tepmes teme 
İt ısırmaz at tepmez deme.
 
Kagun karma bolsa iyisi ikki eliğin tegir 
Kavun yağma edilse, sahibi iki eliyle kapar.
 
Kalın kolan çupgasız bolmas 
Eşek sürüsü başsız olmaz.
 
Kanıg kan bile (birle) yumas
Kanı kan ile yıkamazlar.
 
Karga karısın kim bilir, kişi alasın kim tapar 
Karganın kocamışını kim bilir, kişinin gönlündekini kim anlar.
 
Keñeşliğ bilig üyreşür, keñeşsiz bilig obraşur
Danışılmış bilgi güzelleşir, danışılmamış bilgi yıpranır.
 
Kırk yılka teğin bay çıgay tüzlinür
Kırk yıla kadar zengin fakir bir olur.
 
Kış konuki ot 
Kış konuğu ateşdir.
 
Kız birle küreşme, kısrak birle yarışma 
Kız ile güreşme, kısrak ile yarışma.
 
Kız kişi sabi yorıglı bolmas 
Cimri kişinin sözü bile yayılmaz.
 
Kişi sözleşü, yılkı yıylaşu 
Kişi söyleşerek, at koklaşarak anlaşır.
 
Kök temür kerü turmas
Çelik kılıç geri durmaz.
 
Közüñüğe köğ tüşdi 
Aynaya pas düşdü.
 
Kul yağı, it böri 
Kulunun düşman, itinin kurt olduğunu unutma.
 
Kuş tuzakka meñ uçun ılınur 
Kuş tuzağa yem için yakalanır.
 
Kutsuz kuyugka kirşe kum yağar
Kısmetsiz kişi kuyuya girse kum yağar.
 
Küñe baksa köz kamar 
Güneşe bakan göz kamaşır.
 
Neçeme obrak keyük erse, yagmurka yarar
Nice eski giyim olsa yine de yağmurda işe yarar.
 
Oglak yiliksiz, oglan biliksiz 
Oğlak iliksiz, çocuk bilgisiz olur.
 
Ot tütünsüz bolmas, yiğit yazuksuz bolmas 
Ateş dumansız olmaz, genç kişi günahsız olmaz.
 
Otuğ odhguç birle öçürmes 
Ateş alev ile söndürülmez.
 
Sabanda sandırış bolsa örtgünde irteş bolmas 
Saban zamanı sürtüşme olursa, harman zamanında dövüş olmaz.
 
Sub körmekinçe etük tartma
Suyu körmeyince etek toplama.
 
Subuzganda ev bolmas, topurganda av bolmas 
Eski mezarlıkta ev olmaz, gevşek topraklı yerde av olmaz.
 
Tatıg közre tikeniğ tüpre 
Farslı'ya dikkat et, dikeni kökünden sök.
 
Taygan yügrügin (yügürgenni) tilkü sebmes
Tazının hızlı koşanını tilki sevmez.
 
Taz at taparçı bolmas
Alacalı at yük taşıyamaz.
 
Tılın tergiğe tegir 
Tatlı dil ile sofraya erişilir.
 
Tolum anutsa kulun bulur, tolum unutsa bulun bolur 
Silâhını hazır eden at da bulur, silâhını unutsa tutsak olur.
 
Tütün kopursa işlenür 
Dumanı kaldıran islenir.
 
Uluk yağırı ogulka kalır 
Atın omuz başındaki yara oğula kalır.
 
Yalñuk ürülmüş kap ol, ağzı yazlıp alkınur
Kişi şişirilmiş tulum gibidir, ağzı açılınca söner.
 
Yalñus kaz ötmes 
Yalnız kaz ötmez.
 
Yazmas atım bolmas, yañılmas bilge bolmas 
Şaşmaz ok olmaz, yanılmadık bilgin olmaz.
 
Yırak yer sabin arkış keldürür 
Uzak yerin haberini kervan getirir.
 
Yurt kiçük bolsa angut bedük ur
Delik küçük olsa da yamayı büyük vur.
 
Yüpüşlüğ kelin keyeküni yapaş bulur 
Yüz görümlülüğü çok olan gelin, güveyiyi yavaş, yumuşak bulur.
 
Yüzge körme erdem tile 
Yüz güzelliği değil erdem dile
 
 
Derleyen: Gerçekedebiyat.com