Gerçek Edebiyat

‘Money’ ve ‘London Fields’ gibi çağın önemli romanlarının yanısıra, ses getiren anı kitabı ‘Experience’ın da yazarı Martin Amis, Florida’daki Lake Worth’taki evinde 73 yaşında öldü.

İngiliz yazarın eşi Isabel Fonseca, Amis’in ölüm sebebinin yemek borusu kanseri olduğunu söyledi.

MARTIN AMIS'IN YAŞAMI

Martin Louis Amis (D. 25 Ağustos 1949 – Ö. 19 Mayıs 2023) İngiliz romancı, deneme yazarı, anı yazarı ve senaristti. En çok Money (1984) ve London Fields (1989) adlı romanlarıyla tanındı. Anı Deneyimi adlı kitabıyla James Tait Black Memorial Ödülü'nü aldı ve Booker Ödülü için iki kez listelendi (1991'de Time's Arrow için kısa listeye alındı ????ve 2003'te Yellow Dog için uzun listeye alındı). Amis, 2011 yılına kadar Manchester Üniversitesi Yeni Yazı Merkezi'nde Yaratıcı Yazarlık Profesörü olarak çalıştı. 2008'de The Times, onu 1945'ten bu yana en büyük elli İngiliz yazardan biri olarak seçti.

Amis'in çalışmaları, genellikle grotesk karikatürlerle hicvettiği "geç kapitalist" Batı toplumunun aşırılıklarına odaklanır; The New York Times'ın "yeni tatsızlık" dediği şeyin ustası olarak tasvir edildi.

Saul Bellow ve Vladimir Nabokov'un yanı sıra babası Kingsley Amis'ten esinlenen Amis, Will Self ve Zadie Smith de dahil olmak üzere 20. yüzyılın sonları ve 21. yüzyılın başlarındaki birçok İngiliz romancıyı etkiledi.

MARTİN AMİS’İN GENÇLİĞİ

Amis, 25 Ağustos 1949'da İngiltere'nin Oxford kentindeki Radcliffe Kadın Doğum Hastanesi'nde doğdu. Amis'in babası da ünlü İngiliz romancı Sir Kingsley’dir. Sir Kingsley Londra, Clapham'dan bir hardal üreticisinin katibinin oğluydu; annesi Kingston upon Thames doğumlu Hilary ("Hilly") Tarım Bakanlığı memuru Ann Bardwell'in  kızıydı. 

Üvey annesi romancı Elizabeth Jane Howard onu, genellikle en eski etkisi olarak adlandırdığı Jane Austen ile tanıştırana kadar çizgi romandan başka bir şey okumadı. Exeter College, Oxford'dan İngilizce birincilikle mezun oldu.

Oxford'dan sonra The Times Literary Supplement'ta giriş seviyesi bir iş buldu. 27 yaşında New Statesman'in edebiyat editörü oldu ve burada yazar ve editör John Gross'u rol modeli olarak gösterdi ve o zamanlar The Observer'ın uzun metrajlı yazarı olan ve Hitchens'a kadar en iyi arkadaşı olan Christopher Hitchens ile tanıştı. 2011 yılında öldü.

Londra'nın kuzeyindeki aile evi Lemmons'ta yazdığı ilk romanı The Rachel Papers (1973) Somerset Maugham Ödülü'nü kazandı. Başarısız bir kült filme dönüştürülen romanlarının en gelenekseli, parlak, bencil bir gencin (Amis'in otobiyografik olduğunu kabul ettiği) ve üniversiteye gitmeden önceki yıl aynı adı taşıyan kız arkadaşıyla ilişkisini anlatıyor.

Daha küstah bir tonda olan Dead Babies (1975), uyuşturucu almak için bir kır evinde toplanan bazı arkadaşların hayatlarından birkaç günü anlatıyor. Amis'in bir dizi yazarlık özelliği burada ilk kez ortaya çıkıyor: iğneleyici kara mizah, zamanın ruhuna takıntı, yazar müdahalesi, sadistçe mizahi talihsizliklere ve aşağılamalara maruz kalan bir karakter ve küstah bir kayıtsızlık ("benim tavrım, Bilim hakkında pek bir şey bilmiyorum ama neyi sevdiğimi biliyorum"). 2000 yılında bir film uyarlaması yapılmıştır.

Başarı (1977), iki üvey erkek kardeşin, Gregory Riding ve Terry Service'in hikayesini ve onların yükselen ve düşen servetlerini anlattı. Bu, Amis'in romanlarındaki karakterleri sembolik olarak "eşleştirmeye" olan düşkünlüğünün ilk örneğiydi ve o zamandan beri romanlarında yinelenen bir özellik olmuştur (Money'de Martin Amis ve Martina Twain, The Information'da Richard Tull ve Gwyn Barry ve Jennifer Rockwell). ve Gece Treni'ndeki Mike Hoolihan).

Amis, Satürn 3 (1980) filminin senaryosunu yazdı ve bu deneyimi 1984'te yayınlanan beşinci romanı Para için kullanacaktı.

Komadan çıkan genç bir kadın hakkında Diğer İnsanlar: Bir Gizem Hikayesi (1981), Amis'in anlatı sesine yazar müdahalesini ve kahramanın tasvirlerinde oldukça yapay bir dil göstermesi açısından bir geçiş romanıydı.

MARTIN AMIS ve 1980'LER - 1990'LAR

Amis'in en iyi bilinen romanları, genellikle "Londra Üçlemesi" olarak anılan Money, London Fields ve The Information'dır.  Kitaplar olay örgüsü ve anlatı açısından çok az ortak olsa da, hepsi orta yaşlı erkeklerin yaşamlarını inceliyor, 20. yüzyılın sonlarında İngiltere'de yaşamın sefil, ahlaksız ve kıyamet sonrası dip akıntılarını keşfediyor. Amis'in Londra'daki kahramanları anti-kahramanlardır: sorgulanabilir davranışlarda bulunurlar, tutkulu ikonoklastlardır ve hayatlarının bariz sıradanlığından ve beyhudeliğinden kaçmaya çalışırlar. "Dünya bir insan gibidir. Ve onun bilimsel bir adı var, entropi - her şey düzensizliğe doğru yöneliyor. Düzenli bir durumdan düzensiz bir duruma."

Money (1984, A Suicide Note altyazılı), "yirminci yüzyıl bağımlısı" reklamcı ve müstakbel film yönetmeni John Self'in birinci şahıs anlatımıdır. " Thatchercı ahlaksızlık ve açgözlülük hicvi" olarak nitelenen  roman, Self'in kişisel ve profesyonel başarı için kaba ve görünüşte kaotik bir arayış içinde Atlantik boyunca ileri geri uçarken bir dizi kara komedi bölümünü anlatıyor. Time, romanı 1923'ten 2005'e kadarki en iyi 100 İngilizce roman listesine dahil etti.

 11 Kasım 2009'da The Guardian, BBC'nin Money'i televizyon için 2010'un başındaki BBC 2 programının bir parçası olarak uyarladığını bildirdi.

Amis'in en uzun çalışması olan London Fields (1989), bir iklim felaketi yaklaşırken 1999'da Londra'da üç ana karakterin karşılaşmasını anlatıyor. Karakterler tipik olarak Amisli isimlere ve genel olarak karikatürize edilmiş niteliklere sahiptir: dart tutkusu olan alt sınıf dolandırıcı Keith Talent; öldürülmeye kararlı bir baştan çıkarıcı kadın olan Nicola Six; ve üst orta sınıf Guy Clinch, diğer ikisi arasına girmeye mahkum olan "aptal, folyo, zavallı tay".

Kitap, tartışmalı bir şekilde 1989'da Booker Ödülü kısa listesinden çıkarıldı çünkü iki panel üyesi, Maggie Gee ve Helen McNeil, Amis'in kadın karakterlerine davranışını beğenmedi. Booker'ın direktörü Martyn Goff, The Independent'a "İnanılmaz bir kavgaydı" dedi. "

Maggie ve Helen, Amis'in kitapta kadınlara korkunç bir şekilde davrandığını hissettiler. Bu, kadınlara kötü davranan kitapların iyi olamayacağını düşündükleri anlamına gelmiyor, sadece yazarın bu kitaplardan hoşlanmadığını veya onu kutsamadığını açıkça belirtmesi gerektiğini hissettiler."

Amis'in 1991 tarihli kısa romanı Time's Arrow, Booker Ödülü için kısa listeye girdi. Tersine diyalog da dahil olmak üzere geriye dönük anlatımıyla dikkat çeken roman, bir Nazi toplama kampı doktorunun otobiyografisidir. Kurt Vonnegut'un Mezbaha 5 (1969) ve Philip K. Dick'in Counter-Clock World'ünden (1967) ödünç alınan bir teknik olan romandaki zaman okunun tersine çevrilmesi, Amis'in elinde Naziler üzerine yorum işlevi gören bir anlatı tarzıdır. Alman ulus inşasının hizmetinde Kuzey mitolojisinin dirilişiyle ölüm ve yıkımın yaratıcı güçler olarak rasyonelleştirilmesi.

2013’te bir röportajında Amis, “Yazmak özgürlükle ilgilidir ve özgürlük bölünebilen bir şey değildir” demişti. Amis, İngiltere’den ABD’ye taşınmış ve orada yaşamını sürdürmekteydi.

Yazarın Türkçe’ye çevrilmiş tek KİTABI Pegasus yayınlarından çıkmış Para’dır.

Martin Amis 19 Mayıs 2023’te geç denecek yaşta öldü.

Gerçekedebiyat.com