Gerçek Edebiyat

Osmanlı İmparatorluğu altında kurulmuş bulunan ve silah endüstrisine teknik eleman yetiştirmek amacıyla kurulmuş “Sanayi Mektebi” futbol takım(ları) ilk resmi maçını 13 Eylül 1913 günü Fenerbahçe ile yapmıştı

Maçın ilk yarısında Altınörs İdmanyurdu futbolcuları sarı-yeşil formayla, ikinci yarısında ise Turan Sanatkaran futbolcuları yeşil-kırmızı formayla sahaya çıkıp mücadele etmişlerdi.

(Fenerbahçe karşısındaki bu maçı Sanayi Mektebi 3–1 kazanmıştı.)  

Altınörs İdmanyurdu o yıllarda İttihat ve Terakki'nin ileri gelen üyelerinden kolağası  ?  sonradan general ve askeri fabrikalar umum müdürü  ?  Eyüp Sabri Durukan ile Dr. Bahattin Şakir ve Türk Ocağı Başkanı Hamdullah Suphi Tanrıöver'in himayeleri altındaydı.

Turan Sanatkarangücü'nü ise Osmanlı Sanatkaran Cemiyeti koruyordu.

Kısaca, Altınörs İdmanyurdu Mustafa Kemalci, Turan Sanatkarangücü Enver Paşacı'dır!

Ancak her iki kulübün üyeleri ve yöneticilerinin İttihatçılara yakın ve politik bağlamda bağımsızlıkçı olduğu açıktır.

İstanbul'da onca takım dururken yalnızca bu iki takımın Ankara’ya taşınması başka türlü nasıl açıklanabilir?

1913-1916 tarihleri arasında, Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın başlaması üzerine kulüp bir anlamıyla futbolu bırakmak durumunda kalmıştı.

Bu tarihler arasında kulüp lig mücadelelerine katılamamıştır. İşgal kuvvetlerinin silah fabrikalarının kapatılmasına ilişkin baskılarıyla birlikte, futbolcuların ve yöneticilerin tamamı Anadolu’da yürütülen Kurtuluş Savaşı’na katılmak üzere ayrılmıştır. (Bu tarihler arasında diğer futbol kulüplerinden de bazı futbolcular Kurtuluş Savaşı'na katılmışlardı.)

Bir başka deyişle "üç büyükler" işgalcilerle top oynayıp "oyun"da yenmeye çalışırken, İmalat-ı Harbiye oyuncuları işgalcileri gerçek top atışlarıyla savaşın göbeğinde yenmek için mücadeleye hazırlanıyordu!

Ankaragücü takım olarak Kurtuluş Savaşı'na katılmış tek kulüptür. Takım olarak tüm futbolcular, Ulusal Kurtuluş Savaşı’na gönüllü olarak katılmıştır ve birçok şehit vermiştir.

Bu öyle ki 1919-1920 sezonunda ulusal mücadeleye katılan futbolcuların çokluğu nedeniyle  Altınörs İdman Yurdu son üç maça takımı tamamlayamadığı için çıkamamıştır. Alınan hükmen yenilgiler sonucu beş takım arasından sezonu 4’ncü olarak tamamlayabilmişlerdir. 

Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'ya geçerek Millî Mücadele'yi başlatma düşünce ve planından haberdar olan Selahattin Adil Paşa, İstanbul'da kalan İmalat-ı Harbiye Usta Mektebi talebe, atölye ve top dökümhanesi bölüm müdürleri, muallimleri, ustabaşı, usta ve işçilerinden oluşan bir gizli örgüt, bir mukavemet teşkilatı kurmuştur.

Bu gizli örgütün adı “İmalat-ı Harbiye Direniş Örgütü” dür! 

İmalat-ı Harbiye direniş teşkilatının önemli bir bölümünü Altınörs İdman Yurdu ve Turan Sanatkarangücü futbolcularının oluşturulması, Ankaragücü tarihinin Kurtuluş Savaşı tarihiyle nasıl içli dışlı olduğunun kanıtıdır.

Başkent Ankara'nın adını taşımak işte bu muhteşem geçmişe sahip Ankaragücü takımımıza anasının sütü kadar helaldir.   

İmalat-ı Harbiye takımları (yani Ankaragücü), düşmana karşı Kadıköy çayırlarında top peşinde değil örgütlü direnişin tam merkezindedir.

Bu gerçeği kimse değiştiremez. Bu gerçek, MKE Ankaragücü'nün, futbol takımlarımız içinde biricik, yegâne ayrıcalığıdır.

Biz Ankaragüçlüler bu ayrıcalığımızla ne denli övünsek azdır.

ANKARA MKE

İmalat-ı Harbiye “eleman”ları hızla bugünkü Makine Kimya Enstitüsü Kurumunun bulunduğu yerde ilkel tezgâhlarda üretim yapan Tophane ve Fişek Fabrikasına yerleştirilirler. Yeni yaratılmaya çalışılan kurtuluş ordusu için hepsi burada göreve başlar.

İstanbul’da Ankara’ya yolculukta şehit olan üyelerimiz hakkında kesin bilgi yoktur.  

31 Ağustos 1923 tarihinde aynı kurum bünyesinde faaliyette bulunan Anadolu Sanatkarangücü ile Sanatkarangücü’nün, her iki kulübün başkanı olan tamirhane müdürü Topçu Albay Mehmet Nuri Altınok tarafından birleştirilerek tek çatı altında toplanmasına karar verildi. En mantıklısı da buydu.

Anadolu Sanatkarangücü ile Turan Sanatkarangücü birleşerek Ankara Ligi’ne Sanatkarangücü adı altında katıldı. Başkan “Mehmet Nuri”nin teklifi üzerine kırmızı – beyaz renklerde anlaşma sağlanmış, amblem olarak da ucunda yıldız bulunan bir pergel ile çatılmış iki tüfek şekli uygun görülmüştü.

CUMHURİYET'İN İLANI TOP ATIŞLARI

29 Ekim 1923 tarihinde, "top tüfek emekçileri" yeni bir görevle top bataryalarının başına geçtiler. Büyük Millet Meclisi tarafından Cumhuriyet ilan edilmişti ve bunun duyurulması gerekiyordu.

Ne var ki top atışlarını yapacak askerler seçilmemişti. İlk akla gelen Tophane ve Fişek Fabrikası işçileriydi.

Yani Sanatkarangücü futbolcuları!

Bu büyük tarihsel görev, top denen şeyi gözü kapalı imal edecek kadar usta Anadolu - Sanatkarangücü futbolcuları tarafından büyük bir onurla Ankara kalesinden top atışlarıyla gerçekleştirildi.

Yani bir anlamda Cumhuriyet’in ilanına, Anadolu-Turan Sanatkarangücü futbolcularının katkısı top sesleri kadar güçlüdür. 

(Bu yazı Ahmet Yıldız’ın yazmakta olduğu Bir Halk Takımı – 1910 Ankaragücü adlı kitaptan alınmıştır.)

Gerçekedebiyat.com