Gerçek Edebiyat

Hikayeye göre ünlü Fransız kimyager Antoine Lavoisier, dönemin yobaz bilim düşmanlarıyla verdiği mücadelede "Bu kelleler hiçbir işe yaramaz!" diye bağırmıştı.

Hemen sonrasında da yargılanıp ölüme mahkum edildi. Ancak ölümü sırasında bile bilim ve öğrenme aşkıyla yanıp tutuşuyordu.

Bu nedenle asistanlarından bir tanesine, giyotinle yapılacak idamı sırasında kafası kesildikten sonra gözlerini dikkatle incelemesini söyledi.

Eğer kafası koptuktan sonra iki kez göz kırparsa, kafanın vücuttan ayrıldıktan sonra da beynin bilinçli faaliyetlerini sürdürebildiğini ispatlamış olacaktı.

İddiaya göre gerçekten de Antoine Lavoisier koparılan kafasındaki gözlerini iki defa kırpmıştı!

Bu hikayenin gerçekliği uzun yıllardır tartışıldı. Ancak söylentiden öteye geçmedi.   Antoine Lavoisier'ye ait resmi ve güvenilir biyografilerin hiçbirinde böyle bir olaydan bahsedilmemektedir. Bu durum Lavoisier'nin böyle bir şey yaptığı iddiasını ciddi anlamda zayıflatmaktadır.

KAFANIN KESİLMESİNDEN SONRA GÖZ KIRPILABİLİR Mİ?

Ancak insan sormadan edemiyor:  Antoine Lavoisier'nin yaşamamış olması, böyle bir şeyin yaşanamayacağı veya içerisindeki bilginin gerçek olmadığı anlamına gelir mi?

evrimagaci.org sitesinin kurucusu ve idari sorumlusu popüler bilim yazarı Çağrı Mert Bakırcı bunu "Pek değil. Tam tersine, böyle bir şeyin olması sinirbilimsel açıdan gayet muhtemel. Çünkü bu tür hikayeler sadece Lavoisier'e atfedilmiyor." diye açıklıyor.

Mert Bakırcı'nın verdiği örnekler şöyle:

 Jean-Paul Marat'ı öldürdüğü için ölümle yargılanan Charlotte Corday'in kafası giyotin ile kesildikten çok kısa bir süre sonra, cellat kesik kafayı kaldırıp yanağına şaplak atmıştır. Görgü tanıkları, yanakların kızarıp yüzün öfkeli ve içerlemiş olduğunu belirtmişlerdir.

Bir başka anlatıya göre, birbirine düşman iki kişi giyotinle idam edildikten sonra aynı sepete kelleleri konulmuştur ve biri, diğerini öylesine sert bir şekilde ısırmıştır ki, ölüm katılığının gelmesi nedeniyle iki kafa birbirinden ayrılamamıştır. 

Daha kontrollü deneylerden gelen veriler de var. Örneğin 1880 yılında yapılan bir deneyde, kafası kesilen katil ve tecavüzcü Menesclou'nun kafasına, ölümünden 3 saat sonra olmasına rağmen ölü bir köpekten kan pompalanmıştır. Araştırma sonucuna göre adamın dudakları titremiş, göz kapakları açılıp kapanmış ve sanki bir şeyler söyleyecek gibi ağzını açmıştır (ama hiçbir şey dememiştir).

1905 yılında yapılan bir diğer deneye göre, katil Languille'in kafasının kesilmesinden sonra bir doktor, adını seslenmiştir. Adını söylemesi üzerine kesik kafa gözlerini açmış ve ses yönünde odaklanmıştır.

Tabii sözünü ettiğimiz bu verilerin birçoğu eski ve birazcık da efsaneleşmeye açık, pek kontrollü olmayan deneylerden gelen anekdotal içeriği yüksek verilerdir. Modern bilimin bilgileri ışığında böyle bir şeyin pek mümkün değil gibi gözüküyor; çünkü bazı özel yöntemlerle, kesilmiş kafaları saatlerce bile korumak mümkün olsa da, herhangi bir önlem alınmadığı takdirde beyin, ölüm sonrasında sadece 15 saniye kadar faaliyetlerini koruyabilmekte; bilinç ise kabaca 5 saniye kadar devam edebiliyor; sonra kapanıyor. Bu dar zaman aralığında verilecek bir uyaran, beynin tepki vermesini sağlayabilir. Ancak hepsi bu.

LAVOİSİER'NİN HAYATI VE İDAM NEDENİ (1743-1794)

Antoine Lavoisier (1743-1794) Fransız bir bilim adamıydı. "Doğada hiçbir şey yaratılmaz, hiçbir şey kaybolmaz, her şey dönüştürülür." gerçeğini o buldu.  Modern kimyanın babalarından biri olarak kabul edildi. Kimya, fizyoloji, ekonomi, finans, tarım, kamu yönetimi ve eğitim alanlarının öncülerindendi.

Antoine Lavoisier (1743-1794) 26 Ağustos 1743'te Paris, Fransa'da doğdu. Varlıklı bir iş adamı ve toprak sahibinin oğlu, henüz çok genç olan ve babası ile bekar bir teyzesi tarafından büyütülen bir anne tarafından yetim kaldı. Hukuk okudu, ancak ilgisi bilim okumaktı. Profesör Bourdelian'ın kimya derslerine katıldı ve deneylerden heyecan duydu. İsveçli doğa bilimci Lineu ile tanışması, bilimsel kariyerinin seçimini etkiledi.

22 yaşında, Paris sokaklarının aydınlatma planı için Fransız Bilimler Akademisi'nden altın madalya aldı. 1768'de Fransa'nın jeolojik çalışmalarının yanı sıra alçı ve alçı araştırmalarının tanınmasıyla Akademi'ye üye oldu. Fransız monarşisinin genel vergi tahsildarı "Fermier General" olarak çalıştı ve ayrıca bilimsel araştırmalarını yaptı.

Antoine Lavoisier, yarı yaşında genç bir kadın olan Marie Anne ile tanışır. YEvlendiler ve Marie onun sekreteri ve asistanı oldu. Lavoisiere için Priestley ve Cavendish'in ve zamanın diğer İngiliz bilim adamlarının makalelerini çevirdi. Kocasının kitapları için resimler çizdi.

Antoine Lavoisier, o zamanlar geniş çapta kabul gören bir açıklama olan yanma veya yanma fenomeni için "flojistik teori" yi sorguladı. Bu teoriye göre, yanıcı madde flojistik açısından zengindi. 1783 civarında, çeşitli deneylerden sonra, Preiestley'in "mükemmel hava" olarak adlandırdığı gaza Lavoisier tarafından oksijen adı verildi. Zamanın kimyasal sorunu çözüldü ve oksijen ile ateş arasındaki bağlantı ortaya çıktı.

Ayrıca Henry Cavendish'in yanıcı bir gazla yaptığı deneyleri tekrarlayarak, oksijenden oluşan, onsuz hiçbir şeyin yanamayacağı ve bu kadar kolay tutuşan hidrojenin çoğu yangını söndürdüğü kimyasal bileşimini keşfetti. "Yanıcı hava" Lavoisier tarafından hidrojen olarak adlandırılır.

Antoine Lavoisier, deneylerini gerçekleştirmesine izin veren çok hassas ölçekler icat etti. Maddeyi mülkiyetine ve belirlenmiş ağırlığına göre sistemleştiren ilk kişiydi ve kütlelerin korunumu yasalarını ilan etti: "Doğada hiçbir şey yaratılmaz, hiçbir şey kaybolmaz, her şey dönüştürülür."

Antoine Lavoisier tarıma büyük ilgi duyuyordu. Le Bourget'te tarımda gübrenin önemini gösterdiği büyük bir çiftliği vardı. Irineu du Pont'un Delaware'deki toz fabrikasını kurmasına yardım etti. 1785'te kendisini kamu hizmetine adamak için araştırmasına ara verdi. Tarım Komisyonu üyesiydi. Hazine Bakanıydı. Fransa için Ulusal Eğitim Sistemi geliştirdi. Demokratik felsefeden fikirlerini şu sözlerle ifade etti: "Mutluluk az sayıda insanla sınırlı kalmamalı, herkes için olmalı."

Lavoisier, bilimsel araştırmalarındaki başarısını kariyerindeki yükselişinin itici gücü olarak kullandı. Patlayıcılar üzerinde yaptığı çalışmalar sonucunda ve üstün yönetim yeteneklerinden ötürü Barut Komisyonu'na yönetici olarak atandı. Burada, Fransız Hükümeti'nin emriyle, artık bekleneni veremediği söylenen Ferme générale firması yerine atanan 4 komisyonerden birisi Lavoisier'di. Onun yönetimi altında Fransa, barut üretimi ve verimliliği konusunda müthiş atılımlar yaşadı; öyle ki, barut ticareti Fransa'nın ana gelir kaynaklarından biri haline geldi.

Fransız İhtilali süresince emeklerini bir matbaa kurarak bilimsel araştırmaları yayınlamaya odakladı. Ağırlık ve ölçü birimlerinin standartlaştırılmasına yönelik komisyonun başına getirildi. Bu komisyon, Fransa'nın metrik sisteme geçişini mümkün kıldı. Sonradan, Laplace ve diğer bilim insanlarıyla birlikte, politik gerekçelerle bu görevinden alındı.

Yaptığı son işlerden birisi, Fransız Eğitim Reformu için bir ulusal toplantı düzenleme girişimi oldu. Bu süreçte, aralarında Joseph Louis Lagrange'ın da bulunduğu birçok yabancının mülklerinin elinden alınmasına engel olmaya çalıştı.

Ancak ihtilal hız ve güç kazandıkça, zaten vergi sisteminden ötürü nefret duyulan Ferme générale'ye yönelik saldırılar da hız kazandı. Firmanın ihtilal sırasında, Mart 1791'de kapatılması sonrasında Lavoisier de Barut Komisyonu'ndaki görevinden alındı. Dahası, iş yerindeki ve evindeki laboratuvarlarına da el konuldu. 8 Ağustos 1793'te, bütün bilim oluşumları da kapatıldı.

24 Kasım 1793 günü tüm eski vergi çalışanlarının tutuklanması emredildi. Lavoisier, tütüne su karıştırmak ve devlete olan borçta sahtekarlık ile ilişkili 9 ayrı gerekçeyle yargılandı. Her ne kadar detaylı bir savunu hazırladıysa da, mahkeme bunu görmezden geldi. 8 Mayıs 1794 günü karar açıklandı ve Lavoisier, 27 arkadaşıyla birlikte, sadece 50 yaşındayken ölüme mahkum edildi. Toplu mezara atıldı.

Hakkında doğrudan hiçbir kanıt bulunmasa da, Lavoisier'nin bilimsel çalışmaları dolayısıyla affedilmesi gerektiği ileri sürüldüğünde, yargıç şöyle demiştir:

"Cumhuriyet'in bilim insanlarına veya kimyacılara ihtiyacı yoktur. Adaletin yargısı geciktirilemez."

Büyük matematikçi Lagrange, Lavoisier'in idamı sonrasında şunları söylemiştir:

"Bu kafayı kesmeleri sadece bir an sürdü; ancak onun bir benzerinin gelmesi için yüz yıl bile yeterli olmayacaktır."

Ölümünden sadece 1.5 sene sonra Antoine Lavoisier'ye Fransız hükümeti tarafından iade-i itibar edilmiştir.