Gerçek Edebiyat

Ankara Mithat Paşa Caddesi’nde yaşlı bir bina… Kapı numarası 47… Kurşuni ve eski merdivenlerinde telaşla koşuşan ayak sesleri… Herkes heyecanlı, herkes gergin… Bu ilk gece… Yıllardan 1968, aylardan ocak, günlerden 31 Çarşamba… Saat 18.30… Test diası yansıyor ekrana… Bu Ankara’da sayıları çok az olan televizyon ekranlarına yansıyan ilk görüntü…


Nuran Emren (İlk anons spikeri)

Başkent sokaklarında heyecan var. Birkaç mağazanın vitrinine doluşmuş Ankaralılar. Bir meyhanenin salonuna, bir otelin barına, bir kahvenin dumanlı havasına… Sonra evlerinde alıcıları olan başkent sosyetesinden aileler, dostlarına televizyon partisi düzenlemişler adeta… Ellerinde içki kadehleri, pasta ve börekleri geçmişler ekran karşısına… Birkaç da Alamanyalı evi… Alıp getirmişler televizyon denilen aleti…

Komşuları toplanmış, tavşankanı çaylar demlenmiş, börekler açılmış, heyecan çoktan başlamış… Bu mutlu azınlık televizyon karşısında yerlerini almış…


İlk haber spikeri Zafer Celasun

Görüntü değişiyor. Test diası gidiyor, Ankara Televizyonu yazısı geliyor… Yanında, şaha kalkmış atının üzerindeki Atatürk heykeli. Fonda sinyal müziği, saat 19.15… Bu görüntü beş dakika sürüyor. Ardından, saat ayarı ve gong… Ekran karşısındaki insanların yüreğine gürz gibi inen, heyecanları doruk noktasına ulaştıran gong… Beklenen saat gelmiştir. Saatler 19.30’u göstermektedir. Ekranda ilk insan görüntüsü… Anons spikeri Nuran Emren bu… Gülümsüyor… Heyecanlı… Ve anonsunu yapıyor:

“Burası üçüncü bant, beşinci kanaldan deneme yayını yapan Ankara Televizyonu… Sayın seyirciler, bugün 31 Ocak Çarşamba… Ankara’da ilk televizyon yayınına başlıyoruz!”

Ekran başındakiler de heyecan ve sevinç içinde. İlk kez tanık oldukları bir olay bu… Yayının yapıldığı Mithat Paşa’daki 47 numaralı binada ise, tansiyonlar artmış, bet beniz atmış, kumanda odasındakilerden, monitör karşısındakilere, kamera karşısındakinden, kamera ardındakine kadar herkes bu ilk adımın heyecanına dalmış… Adeta Ay’a ilk insanın ayak basışı gibi…

Ardından Ankara TV Müdürü Mahmut Tali Öngören (1931-1999) ekrana geliyor, “Başlarken” adlı bir konuşma yapıyor. Yayın heyecanını atamamış üzerinden… Şaşırıyor… Sanki radyoda konuşuyor. “Sayın seyirciler” yerine, “Sayın dinleyiciler” diye başlıyor söze ve devam ediyor:

“Eğer birkaç dakika önce televizyonunuzun ekranından evinize davetli veya davetsiz misafir olarak girebildikse veya bulunduğunuz yerde sizlere katılabildiysek, artık bundan sonra huzurunuzda olacağız…”
Evet, o gün bu gün, tam 50 yıldır huzurdular işte…

Ardından televizyonun ilk programının, Türk Devrim Tarihi’nin yayınına geçilecek. Ne var ki, şansızlık! Program başlayamıyor. İlk teknik arıza ve ilk arıza görüntüsü: Artanç Köksal’ın (1935-2010) çizdiği bir trafik lambası önünde elinde copu ve düdüğü ile bekleyen trafik polisi. Çizimin balonunda polisin ricası: Lütfen bekleyiniz!

Arıza ancak beş dakikada giderilebiliyor. Ekrana gelen Türk Devrim Tarihi programını Prof. Dr. Enver Ziya Karal (1906-1982) yorumluyor.

Ve saat 20.00… Haberler… Ekranda Zafer Cilasun (1939-1976). Ankara Televizyonunun ilk haber spikeri… İlk haberde ise, zamanın cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’ın görüntüsü… Libya ve Suudi Arabistan’a yaptığı resmi ziyaretten dönüşü…

Saat 20.15… Ekranda TV Prodüktörü Zeynep Esen, Hava Raporunu sunuyor.  Ardından, “Kötü Adam ve İnatçı Çiçek” adlı Bulgar yapımı çizgi film yayınlanıyor.

Ya sonrası… Müzik diye düşünüyorsunuz… Hayır, o ilk gece çok ciddi bir gece. Müzik, eğlence falan yok. Sıra belgeselde. “Antalya’nın Suları” ve “Antalya’nın Ormanları”.

Saat 21.00… Televizyon programlandığından 10 dakika daha geç kapanıyor. Olur bu kadar hata...

Ekranda dalgalanan bayrağımız, İstiklal Marşı ve kapanış anonsu… Mithat Paşa Caddesi 47 numaralı binada, sevinç çığlıkları… “Başardık…” diyerek birbirlerini kutluyorlar. Test diasının gösterilişinden, kapanışa kadar geçen iki buçuk saatlik ilk yayın böyle gerçekleşiyor.
 
Kaynak: Selim Esen, Olayların İçinden Bir TRT Tarihi Denemesi, Kanguru Yayınları, 2. Basım Nisan 2013.