Gerçek Edebiyat

Hikmet Kıvılcımlı, kanser hastalığının pençesinde 12 Mart faşizminin sürek avından kaçarken, 11 Ekim 1971'de Yugoslavya'da ölmüştü. 42. ölüm yıldönümünde Hikmet Kıvılcımlı'yı, çalışmalarında altını kalın çizgilerle çizdiği görüşleri ile anacağız.

Kıvılcımlı'nın ömür boyu zor koşullarda ürettiği 50 cildi aşan yapıtlarının ana eksenini, önemle vurguladığı iki sorunu aşma çabası oluşturmuştur.

Birincisi, Türkiye devriminin özgül program ve siyasetlerini üretmek... Bu programı daha 1954'te "Kuvayımilliyeciliğimiz" olarak netleştirmişti. 27 Mayıs'tan sonra bu programı "İkinci Kuvayımilliyeciliğimiz" olarak güncelleştirdi.

İkincisi ise, Türkiye'nin bütün sol ve ilerici güçlerini öncü bir partide birleştirmek ve örgütlü mücadeleye sokmak... Bu nedenle ölümünden bir yıl önce 1971 yılına girerken sola çağrısı, "Anarşi yok, büyük derleniş!" olmuştu.

KUVAYIMİLLİYECİLİĞİMİZ..

"Demokrasimizin bugünkü temeli, Kuvayımilliyeci geleneğimizin son yadigârı olan Anayasamız'dır [1945 Anayasası]. Gelişigüzel değiştirilmekten ziyade, ilk ruhuna sadık kalınarak uygulanmasını bekleyen Anayasamıza göre:

Milliyetçiyiz: Mukadderatımıza [kaderimize] tek yabancı karıştırmayacağız.

Devletçiyiz: Pahalı devletin yerine, vatandaşa iş bulmayı birinci vazife bilen ucuz devleti geçireceğiz.

İnkılâpçıyız [Devrimciyiz]: Her türlü maddi sömürüyü kaldıracağız.

Laikiz: Her türlü manevi sömürüyü kaldıracağız.

Halkçıyız: Osmanlı artığı bezirgân ve hacıağa oligarşisinin önderliği yerine, çalışan çoğunluğumuzun önderliğini tutacağız.

Cumhuriyetçiyiz: Halk tarafından, halk için İdare, Adalet ve Kültür sistemleri kuracağız."(3)

Bir "Altı Ok" özetlemesi olan bu programdaki "Milliyetçiyiz" ilkesine takılanlar için 1967'de şöyle söylemişti: "Türkiye'nin en az 40 yıllık yanılgısı ve yenilgisi, MİLLİYETÇİLİK sözcüğünün SOSYALİZM'den başka hiçbir anlama gelmeyeceğinin bir türlü kavranılmak istemeyişinden doğmuştur. Bu denklemi tersine çevirince de aynı sonucu buluruz." (4)

DEVRİMCİ GÜÇLER CEPHESİ OLUŞTURMAK

Türkiye solunun 1971'e girerken gösterdiği örgütsel manzarayı şöyle çiziyordu Kıvılcımlı:

"Bir yanda ülkücü sosyalizm kardeşliğini yaratamamış, her biri dikenli kabuğu içinde kirpileşmiş yuvarcıklar (mahviller), bir yanda da, Türkiye sosyalizminin iyi kötü birikiminden eleştiri şartlarıyla dahi yararlanmaya karşı sürü sürü katırlıklarla yaklaşımlar."

Çare: "Bir elin sesi çıkmaz. Finans kapital önünde 'sol devrimcilerimiz', İsrail önünde Arap Devletlerine döndüler. Yuvarcık'ların (mahvillerin) yağdırdıkları suçlamalar, kinden, dağınıklıktan, bozgundan başka bir şey getirmez oldu."

İkinci Kuvayımilliyeciliğimiz ve köklü sosyalist gelenek etrafında birleşmek... "Türkiye'nin sol cephesinde bir uyanış devrimi, 'dehşetli bir inkılâp (devrim) lazım', bir derleniş ihtilali gerek."

 Ve Kıvılcımlı uyanış-derleniş-birleşi için bir yol ve bir biçim teklif eder: Hesaplaşmalar yalnız ülkenin ve halkın objektif-somut konu ve koşullarında mihenk taşına vurulmalıdır.

KİŞİ MÜLKÜ DENECEK BİR ŞEYİM YOK

 Giderayak yazdığı yol anılarında şu satırlarla veda etti halkına: "İşte ölüm dört başı mamur kurallarıyla, her yanıma, doğal yanıma da, sosyal yanıma da iyice yapışmış bulunuyor. Hiç değilse trajedimle kalayım, diyorum. Komediye gelemiyorum. Gelecek kuşaklar hesabını sorsun.

"Öyle görünüyor ki, bu satırlara 'vasiyetim' diyemeyeceğim. Kişi mülküm denecek hiçbir şeyim yok. 'Trajedim'den başka bırakacak bir şeyim yok.

"Şu sözlerin mezar taşıma yazılmasını isterim: 'İnsanım! İnsancıl olan hiçbir şey bana yabancı kalmaz!"(5)

Dipnotlar:
1- Nazım Hikmet, Memleketimden İnsan Manzaraları, Adam Yayınları, 11. Basım, Temmuz 1994, İstanbul, s. 260.
2- Bkz: Dr. Hikmet Kıvılcımlı, Kuvayımilliyeciliğimiz (Gerekçe) ve İkinci Kuvayımilliyeciliğimiz, Sosyal İnsan Yayınları, 2007, İstanbul.
3- "Vatan Partisi Programı, Kısım I: Hürriyet" maddesi; Hikmet Kıvılcımlı, Vatan Partisi Tüzük ve Programı, Sosyal İnsan Yayınları, Nisan 2011, İstanbul, s. 39.
4- "Türkiye'de Sosyalist Konferansı İçin Çağrı", Sosyalist gazetesi, 7 Şubat 1967.
5- Hikmet Kıvılcımlı, Yol Anıları, Derleniş Yayınları, 1998, İstanbul, s. 343.

Arslan Kılıç

Gerçek Edebiyat