Gerçek Edebiyat

Geride bıraktığımız yılın da diğerlerinden farkı yoktu. Sinemadan tiyatroya, televizyondan edebiyata, üniversiteden spora, kısaca her alanda aldığımız acı haberlerle sarsıldık durduk. Sonbahar yaprakları gibi döküldü gitti değerlerimiz… Kaybettiklerimizin yoklukları yüreğimizi dağladı. Şövalye şair Cemal Süreya acımıza tercüman oluyor:

“ölüyorum tanrım

Bu da oldu işte.

Her ölüm erken ölümdür

Biliyorum tanrım.

Ama, ayrıca, aldığın şu hayat

Fena değildir…

Üstü kalsın…”

2 Ocak’ta tiyatro oyuncusu ve yönetmeni Mustafa Şekercioğlu’nu kaybederek başladık 2015 yılına…

1964 yılında girdiği TRT sınavını birincilikle kazanan klasik Türk müziği sanatçısı Ulviye Ayla Gürses 7 Ocak 2015’te aramızdan ayrıldı. 

Kadın yazarımız Afet Ilgaz hemen 9 gün sonra, 16 Ocak günü hikâye ve makalelerini bize emanet ederek yaşama veda etti. 

22 Ocak günü ise, usta bir tiyatro oyuncusunu, Oğuz Oktay’ı yitirdik. 

30 Ocak’ta Yeşilçam’ın emektar oyuncularından Hakkı Kıvanç aramızdan ayrıldı. Oyunculuk kariyerine yüzlerce film sığdıran Kıvanç’ı en son “Arka Sokaklar” dizisinde izlemiştik.

1957 yılında beyazperde ’ye aktarılan Sazlı Damın Kahpesi filmindeki rolüyle unutulmazlar arasına giren sinema oyuncusu Gönül Beyhan 83 yaşında yaşamını yitirdi. Beyhan’ın cenazesi 7 Şubat günü Sincan Çimşit’te bulunan Sincan Belediyesi’ne ait kimsesizler mezarlığına defnedildi.

8 Şubat’ta, dev bir çınar daha ayrıldı aramızdan… Türk Sanat Müziği’nin efsane sesi Müzeyyen Senar’ı kaybettik. 

Türkiye’de kendi istihbarat servisi tarafından deşifre edilen tek MİT ajanı Mahir Kaynak 14 Şubat günü “Derin Devlet” in sırlarıyla aramazdan ayrıldı. 

22 Şubat günü, televizyon dünyasının önemli isimlerinden Can Akbel yaşamını yitirdi.

1960’ların sonunda Türkçe söz yazdığı şarkı “İki Yabancı” ile ilk Türk kadın şarkı sözü yazarı unvanını kazanan Fikret Şeneş 16 Şubat’ta ebediyete göç etti.

28 Şubat’ta edebiyatın dev çınarı, usta yazar Yaşar Kemal’i yitirdik.

12 Mart günü “Öp Beni” ve “Haydi Gençlik Hop Hop” şarkılarıyla 70’li yıllar gençliğinin sevgilisi Türk Pop’ unun unutulmaz yıldızı Erol Büyükburç aramızdan ayrıldı. 

Züğürt Ağa, Uçurtmayı Vurmasınlar, Selamsız Bandosu gibi yapımlarda yer alan sanatçı Ayla Arslancan’ı 79 yaşında, 29 Mart günü sonsuzluğa uğurladık.

“Yolu sevgiden geçen herkesle bir gün bir yerde buluşuruz” sloganıyla tanınan, Ankara Kızılay Meydanı’nda yüz altmış bini aşkın izleyiciye verdiği konserle tarihe geçen Kayahan’ı 3 Nisan günü yitirdik.

18 Nisan gecesi yaşama gözlerini yuman resim sanatının büyük ustası Kayıhan Keskinok, öğrencileri ve meslektaşlarının omuzunda 22 Nisan günü toprağa verildi.

Türkiye’de akademik çalışmalarıyla olduğu kadar, Türkçe ile ilgili politik görüşleriyle de tanınan Türk bilim insanı Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu, 19 Nisan 2015’te “Bye Bye Türkçe” dedi, aramızdan ayrıldı.

Metin Akpınar’ın, “… Çok marifetli bir adamdı. Terziliği bile vardı. Kısa ömrüne çok başarı sığdırdı,” dediği tiyatro ve sinema oyuncusu Zeki Alasya’yı 8 Mayıs günü, 72 yaşında yitirdik.

Ve…

16 yaşındaki Erdal Eren’in idam kararını onaylayan, 12 Eylül 1980 darbesiyle ülkeye faşizmi getiren, 34 yıl sonra, 18 Haziran 2014’te, Ankara 10. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 12 Eylül 1980’de dönemin başbakanı Süleyman Demirel’e muhtıra vermek, T.C. Anayasasını ve Türkiye Büyük Millet Meclisini ortadan kaldırmaya ve görevini yapmasını engellemeye teşebbüs suçundan müebbet hapis cezasına ve orgenerallik rütbesi erliğe düşürülmesine karar verilen Kenan Evren, 9 Mayıs 2015 günü öldü. Cenazesi tören yapılmaksızın Devlet Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Yassıada Yargılamalarını izleyip karikatüre dökerek ülkemizde muhabir-karikatürcü tipinin ilk örneklerinden olan Bedri Koraman 30 Mayıs günü aramızdan ayrıldı.

Platin renkli saçları, şık kostümleriyle Maksim Gazinosu tarihinde Zeki Müren’le yarışan tek kadın rakip, Behiye Aksoy’u Mayıs ayının son günü sonsuzluğa uğurladık.

İktisat hocalarımızdan, Maliye Bakanlığı da yapan Prof. Dr. Besim Üstünel, 2 Haziran günü,  88 yaşında aramızdan ayrıldı.

Dünyanın çevresini teknesiyle dolaşan ilk Türk denizcisi Sadun Boro, 10,5 metre boyunda ve keç armalı “Kısmet” teknesini Rahmi Koç Müzesi’ne bırakarak, 5 Haziran’da Muğla’da hayata gözlerini yumdu. 

210’dan fazla filmde, yaklaşık 60 tiyatro oyununda rol alan Sümer Tilmaç, 12 Haziran’da geçirdiği kalp krizi nedeniyle kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti.

1965-1993 tarihleri arasında yedi farklı hükümette toplam 10 yıl 5 ay süreyle başbakanlık görevinde bulunan, “Morrison Süleyman” lakaplı Türkiye Cumhuriyeti’nin 9.cumhurbaşkanı Süleyman Demirel 17 Haziran 2015’te hayatını kaybetti. 

Aynı gün hayata veda eden, 1943 doğumlu oyun ve senaryo yazarı, tiyatro ve sinema yönetmeni, çevirmen, sahne tasarımcısı, oyuncu Başar Sabuncu, Edirnekapı Mezarlığı’na defnedildi.

1965 yılında kendine Yılın Gazetecisi unvanını kazandıran “Johnson’un Mektubu” haberiyle ünlenen aksakal gazeteci-yazar Cüneyt Arcayürek’i 23 Haziran’da sonsuzluğa uğurladık.

Şiirleri, yazıları, düşünceleri yüzünden hayatı soruşturmalar ve kovuşturmalar ile geçen 1950’li ve 1960’lı yıllarda güçlenen köy edebiyatı hareketinin şiirde yetişen son şair Mehmet Başaran 27 Haziran 2015’te aramızdan ayrıldı.

12 Eylül döneminin darbeci generalleri arasında hayatta kalan son isim, eski Hava Kuvvetleri Komutanı Tahsin Şahinkaya 9 Temmuz’da öldü. Şahinkaya, darbeyi izleyen yıllarda hakkında ortaya atılan rüşvet iddialarıyla gündeme gelmiş, Time dergisi tarafından zamanın 50 zengin generali arasında gösterilmişti.

Siyasi bilimler ve devrim tarihi dersleriyle tanınan öğretim üyesi Prof. Dr. Suna Kili, 29 Temmuz’da zatürre tedavisi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. 

Ertesi gün, 30 Temmuz’da Türk sinemasının güzel oyuncusu Pervin Par, “Bir Avuç Toprak” filmi ile başlayan oyunculuk yaşantısına veda etti.

Medya ve iletişim üzerine pek çok eser veren radyocu, gazeteci, Türkiye’nin ilk halkla ilişkiler şirketi A&B Halkla İlişkiler’i kuran Alaeddin Asna, 4 Ağustos’ta hayatını kaybetti.

Ajda Pekkan, Gülben Ergen, Hande Yener gibi birçok ünlü ismin şan hocalığını yapan opera sanatçısı Erdem Siyavuşgil, 8 Ağustos günü aramızdan ayrıldı. 

Kontes de Biessing olarak tanınan, 60 ve 70’li yıllara damgasını vuran ünlü ses ve sinema sanatçısı Gönül Ceylan Ece’de aynı gün Bodrum’da hayata gözlerini yumdu. 

Ünlü besteci Nedim Vasıf Otyam ile eczacı ve şair Nusret Kemal Otyam’ın kardeşi gazeteci-yazar, ressam Fikret Otyam 9 Ağustos günü Antalya’da yaşamını yitirdi. 

6 yaşında babası tarafından terk edilince, Kakınç olan soyadını K. Olarak kullanmaya başlayan ve bunu ‘bir özgürlük denemesi’ olarak nitelendiren edebiyatımızın değerli isimlerinden Tarık Dursun K, 11 Ağustos günü yaşama veda etti. 

Türk Musikisinin en büyük ustalarından, Ahmet Yesevi Hikmetleri’nin bestecisi Ahmet Hatipoğlu 22 Ağustos günü aramızdan ayrıldı.

Öykü yazmaya ilkokul yıllarında başlayan, geçimini gazetecilik ile sağlamış olan usta kalem Oktay Okbal’ı 28 Ağustos’ta kaybettik. 

Polizei, Kurtlar Vadisi Pusu, Cennet Mahallesi, Eyvah Babam gibi projelerde yer alan ünlü oyuncu Yalçın Güzelce’yi, Ağustos ayının son günü sonsuzluğa uğurladık.

“…Gözüm sende, gönlüm sende, ben yok oldum artık bende” gibi çok sayıda unutulmaz sanat müziği eserinin söz yazarı Ayten Baykal 30 Eylül’de yaşamını yitirdi.

Şiir, deneme, anlatı, inceleme türlerinde çok sayıda eser vermiş olan, Yeşilçam’a da çok sayıda senaryo yazmış, sol görüşü, kadın hareketi destekçisi Sennur Sezer, 7 Ekim’de hayata veda etti. 

Bir gün sonra, 8 Ekim’de, 1960’lı yıllarda İstanbul’da seyyar satıcılık yaparken sinema filmlerinde oynamaya başlayan, yaklaşık 600’e yakın filmde rol alan Sırrı Elitaş hayata gözlerini yumdu. 

1988’de başlayıp 22 yıl süren “Olacak O Kadar” adlı televizyon programını hazırlayan, Saint Petersburg Bal Mumu Heykelleri Müzesi’nde heykeli olan nadir Türk sanatçısı Levent Kırca, 12 Ekim 2015 günü sevenlerinin gözyaşları arasında sonsuzluğa göç etti. 

Müzik piyasasında “Babaların Babası” olarak anılan, İbrahim Tatlıses, Sezen Aksu ve Bülent Ersoy’un ilk yapımcısı Fevzi Kızıltaşoğlu 15 Ekim’de; Türk sinemasının en iyi filmlerinden birisi olarak kabul edilen 1959 yapımı Üç Arkadaş filmiyle melodram kalıbının dışına çıkarak sinema dilini değiştiren ünlü yönetmen Memduh Ün, 16 Ekim’de hayatını kaybetti. 

Ankaralı Namık olarak da bilinen, “Arabada Beş Evde On Beş” adlı albümü milyonlar satarak bir çok mega starı geride bırakarak rekorlar kıran makine mühendisi Namık Uğurlu, 18 Ekim günü evinin balkonundan düşerek yaşamını yitirdi. 

Dünyanın en çok köşe yazısı yazmış yazarları arasında kabul edilen, “Enseyi karartmayın” sözüyle bilinen, Türk basınında edebiyatçı köşe yazarı kuşağının son temsilcisi, 1980’lere kadar solun ve sosyalizmin popüler ismi, daha sonra liberal çizgiye kayan Çetin Altan, 88 yaşında, 22 Ekim 2015’te hayata gözlerini yumdu. 

Tunç Başaran’ın sinemaya uyarladığı, Orhan Kemal’in “Murtaza” eserinde “Dubara” rolünü oynayarak sinema tarihine geçen, 1965’ten 2005’e kadar 182 filmde oynayan Yılmaz Köksal da 22 Ekim’de aramızdan ayrıldı. 

Aynı gün kaybettiğimiz bir başka isim, köy seyirlik oyunların yaşatılması için çaba harcamış olan, “Muhtar” lakaplı tiyatro sanatçısı Prof. Dr. Nurhan Karadağ oldu.

Almanya’da doğdu. Amatör boks yaşamı yıllarında oldukça başarılıydı. Dokuz defa Türkiye şampiyonluğunu kazandı. 1992’de Gençler Dünya Şampiyonu oldu, 1999’da büyüklerde Amatör Boks Dünya Şampiyonu olmayı başardı. Boğazın Boğası lakabıyla tanındı. Sinan Şamil Sam, 30 Ekim 2015 gecesi karaciğer yetmezliği yüzünden hayatını kaybetti.

TV ekranlarında ünlüleri taklit ettiği “Bin bir Surat” adındaki gösterileriyle tanınan, gerçek adı Atilla Gürses olan ünlü komedyen Atilla Arcan, 16 Kasım günü aramızdan ayrıldı.

Aynı gün haber ve röportajlarıyla Türk Basın Tarihine adını yazdıran Refika Leyla Umar’ı sonsuzluğa uğurladık. 

Siyasetin aksakal ismi, Légion D’Honneur Nişanı, Avrupa Parlamentosu Altın Madalyası ile Türkiye-AET Ortaklığı Gümüş Madalyası sahibi Kamran İnan, 23 Kasım 2015’te hayata gözlerini yumdu. 

Kalp krizi sonucu 56 yaşında hayatını kaybeden “Kurtlar Vadisi Pusu” dizisinde “Süha Tanık” karakterini canlandıran oyuncu İsmail Aydın, 24 Kasım’da toprağa verildi. 

Kürt kökenli hukukçu vatandaşımız Tahir Elçi 28 Kasım 2015 günü Diyarbakır’ın Sur ilçesinde silahlı saldırı sonucu hayatını kaybettiğinde Diyarbakır Baro Başkanlığı görevini sürdürüyordu. 

1961 yılında Milliyet Gazetesi’nde “Olaylar ve İnsanlar” başlıklı köşe yazılarını 54 yıl kesintisiz sürdüren Hasan Pulur, sütununda günlük olaylara değinir, bu olaylardan dersler çıkarır ve çıkarılmasını sağlardı. 29 Kasım 2015 günü toprağa verdik. 

12 Eylül faşist darbesini gerçekleştiren beş generalin oluşturduğu Milli Güvenlik Konseyi tarafından Başbakan olarak atanan Deniz Kuvvetleri eski komutanı Bülent Ulusu da 23 Aralık 2015 günü, 92 yaşında öldü. 

Kardak krizi döneminde Dışişleri Bakanlığı Sözcülüğü görevini üstlenen emekli Büyükelçi Ömer Akbel 23 Aralık günü aramızdan ayrıldı. (Akbel’in kardeşi, ünlü haber sunucusu Can Akbel de, 22 Şubat 2015’te hayat gözlerini kapamıştı.) 

Jack London, Howard Fast, Maksim Gorki, Elias Canetti, George Orwell, Thomas Pynchon, José Saramago, Carlos Fuentes, Sigmund Freud, Erich Fromm, Robert Briffault’nun yapıtlarını dilimize kazandıran çevirmen ve yazar Şemsa Yeğin, 23 Aralık günü, 74 yaşında hayatını kaybetti.

İyiler, dünyayı kötülere bırakıp gittiler, erken öldüler…

Selim Esen

Gerçekedebiyat.com